Dania objęła 1 stycznia prezydencję w Radzie UE i jak zapewnia nowy, wybrany we wrześniu rząd socjaldemokratycznej premier Helle Thorning-Schmidt, chce "jak najbardziej zbliżyć się do UE". 70 proc. duńskiego eksportu trafia do UE, a kurs duńskiej korony, w przeciwieństwie do złotego, jest związany z euro.
"Duński rząd chce w największym możliwym stopniu uczestniczyć w pakcie fiskalnym i liczymy na poparcie większości (w duńskim parlamencie)" - powiedział w Kopenhadze brukselskim dziennikarzom minister spraw europejskich Nicolai Wammen. Zastrzegł, że "nie ma jeszcze definitywnej decyzji, bo nie ma jeszcze ostatecznego projektu umowy", ale projekt, jaki jest na stole, jest dla Duńczyków "bardzo pozytywny".
"Większość partii w Danii chce przyjęcia z paktu najwięcej, ile, się da. Prawdopodobnie nie będzie konieczne referendum, bo mamy sygnały z Brukseli, że opt-out (że nie musimy przyjmować euro) będzie zachowany" - powiedział socjaldemokratyczny poseł Jens Joel.
Dania podobnie jak Polska nie należy do strefy euro, ale wraz z Wielką Brytanią ma stałe zwolnienie (tzw. opt-out) z obowiązku przyjęcia wspólnej waluty. Mimo to, rząd deklaruje wolę wstąpienia do nowego paktu fiskalnego oraz przyjęcia jego zasad.
Chodzi o zasady zwiększające dyscyplinę fiskalną, w tym obowiązek wpisania do konstytucji (lub równoważnych przepisów narodowych) nowej reguły wydatkowej, która zakłada, że roczny deficyt strukturalny nie przekracza 0,5 proc. nominalnego PKB. Za kontrolę jej wdrażania będzie odpowiadał Trybunał Sprawiedliwości UE. Kraje spoza strefy euro, które deklarują, że podpiszą nową umowę międzyrządową, będą musiały respektować jej zasady z dniem wejścia do strefy euro, chyba że same zdecydują się na to wcześniej - głosi projekt nowego traktatu.
Polska, jak zapowiedział już w grudniu minister finansów Jacek Rostowski, nie planuje wcześniejszego, przed wejściem do euro, przyjęcia nowych zasad, tłumacząc, że "na obecnym etapie analiz i negocjacji uważamy, że nasze krajowe reguły są bardziej elastyczne i lepiej dostosowane do naszych własnych potrzeb".
Londyn zablokował zmianę traktatu UE
Rząd Danii - jak powiedział Wammen - chciałby zrezygnować z istniejących od lat 90. traktatowych zapisów zwalniających Danię z udziału we wspólnej polityce bezpieczeństwa i obrony oraz polityce azylowo-imigracyjnej. W tej sprawie niezbędne będą referenda, ale na razie nie wyznaczono ich dat.
Nie ma natomiast mowy o rezygnacji Danii z opt-out z wstępowania do strefy euro. Przyjęcie wspólnej waluty wyklucza obowiązująca umowa koalicyjna trzech partii, wśród których Socjalistyczna Partia Ludowa jest absolutnie przeciw. Decyzja o przyjęciu euro musiałaby zapaść w referendum, a poparcie dla euro wynosi obecnie zaledwie 10-20 proc. w zależności od sondażu.
"Już pierwszy projekt (paktu fiskalnego) gwarantował, ze duński opt-out z euro będzie respektowany. To dla nas kwestia kluczowa" - powiedział Wammen. O tym, czy także wstąpienie Danii do paktu będzie wymagało referendum, zadecyduje analiza prawna. "Jeśli przyjęcie umowy oznaczałaby oddanie pewnej suwerenności, to referendum jest potrzebne, a jeśli nie, to wystarczy poparcie parlamentu" - wyjaśnił. Zastrzegł, że trzeba poczekać na ostateczny tekst, ale na podstawie aktualnego projektu wydaje się, że nie ma transferu kompetencji do Brukseli.
Duńczycy, jak przyznają źródła w Kopenhadze, nie będą nalegać w negocjacjach nad paktem fiskalnym, by w szczytach "17" mogli zawsze uczestniczyć także przywódcy państw UE spoza euro. Nalega na to Warszawa proponując dla nich status obserwatorów. Podobnie ministrowie finansów spoza "17" mieliby uczestniczyć bez prawa głosu w posiedzeniach eurogrupy. Obecny projekt paktu fiskalnego zakłada, że szczyty samych tylko przywódców strefy euro miałyby się odbywać przynajmniej dwa razy w roku. Nie przewiduje obecności obserwatorów.
Ponieważ Londyn zablokował zmianę traktatu UE, nowe zasady wzmacniania dyscypliny finansowej mają być wdrożone umową międzyrządową "17" oraz chętnych państw spoza strefy euro, które ostatecznie zdecydują się na jej podpisanie. Prezydent Francji Nicolas Sarkozy i kanclerz Niemiec Angela Merkel zapowiedzieli w poniedziałek w Berlinie, że 1 marca wynegocjowany dokument będzie gotowy do podpisu.