Sztandarowy projekt PiS rusza w kwietniu i - jak zapewnia wiceminister pracy Bartosz Marczuk - pierwsze wpłaty rodziny powinny otrzymać pod koniec maja. Marczuk o programie 500 plus: Bez względu na sytuację rodziców, świadczenie jest adresowane do dziecka>>
Wysokość świadczenia i progi dochodowe
Świadczenie w wysokości 500 złotych otrzyma więc każda rodzina na drugie i każde kolejne dziecko - świadczenie będzie wypłacane niezależnie od dochodów rodziny.
Tylko w przypadku rodzin, u których dochód w przeliczeniu na osobę nie przekracza 800 zł miesięcznie, pomoc będzie przekazywana także na pierwsze dziecko. Natomiast jeżeli w rodzinie wychowuje się dziecko niepełnosprawne, świadczenie na pierwsze dziecko będzie przysługiwało, o ile dochód na jednego członka nie przekroczy 1200 zł na miesiąc.
Przy czym kryteria dochodowe uprawniające do wsparcia nie są ustalone na stałe - mają być weryfikowane co dwa lata.
Jaka rodzina otrzyma świadczenie
Do rodziny zaliczani są rodzice, małżonkowie oraz pozostające na utrzymaniu i zamieszkujące z nimi dzieci.
Świadczenie będzie przysługiwało do ukończenia przez dziecko 18 lat. Jeśli w rodzinie jest kilkoro dzieci, ale tylko jedno ma poniżej 18 lat, to rodzina będzie traktowana jak z jednym dzieckiem - otrzyma świadczenie, jeśli będzie mieć odpowiedni dochód.
Jako pierwsze dziecko traktowane jest zawsze najstarsze spośród dzieci, które nie mają skończonych 18 lat. W przypadku bliźniaków to rodzic wskazuje, które z nich ma być traktowane jako pierwsze.
Przy obliczaniu dochodu na osobę w rodzinie będzie natomiast wliczane dziecko do 25. roku życia, które pozostaje na utrzymaniu rodziców. W tej sytuacji uwzględniane będą również dzieci, które ukończyły 25. rok życia, ale legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności i przysługuje im świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna.
Świadczenie dla rodziny zastępczej i rodziców po rozwodzie
Do świadczenia wychowawczego będą mieli prawo rodzice dzieci, opiekunowie prawni bądź opiekunowie faktyczni dziecka. Tak więc 500 zł otrzyma także rodzina zastępcza - będzie im przysługiwać na każde dziecko znajdujące się pod ich opieką. Dzieciom adoptowanym świadczenie będzie przysługiwać na takich samych zasadach jak w przypadku dzieci biologicznych.
Informatyczne miny na drodze po 500 zł. Emp@tia poległa na testach>>
W przypadku rozwodu, świadczenie będzie przysługiwać rodzicowi, który sprawuje faktyczną opiekę nad dzieckiem. Jeżeli rodzice równo dzielą się opieką, mogą obydwoje złożyć wniosek, a wysokość świadczenia zostanie podzielona proporcjonalnie do liczby dni, w których opiekują się dzieckiem.
Natomiast do rodziny patchworkowej, która oprócz dzieci z poprzednich związków ma co najmniej jedno wspólne dziecko, wliczane będą wszystkie dzieci. Tym samym 500 zł na pierwsze dziecko zostanie przyznane przy niskim dochodzie rodziny, a na pozostałe dzieci będzie przysługiwało bez względu na kryterium dochodowe. Przy czym chodzi o sytuacje, w której sąd ustalił, że dziecko ma stałe miejsce zamieszkania przy jednym z rodziców, a drugi ma określone kontakty z małoletnim i ustalone alimenty.
500 zł dla samotnej matki
Wsparcie otrzymają także osoby samotnie wychowujące dzieci, nawet jeśli nie mają ustalonych alimentów na dziecko - twierdzi ministerstwo>> Jeżeli samotny rodzic twierdzi, że dzieci wychowuje samodzielnie, ale nie potrafi tego udowodnić, to drugi rodzic nie jest wliczany do składu rodziny i nie są wymagane informacje o jego dochodzie.
Natomiast jeśli alimenty zostały zasądzone, są wliczane jako dochód przy ustalaniu prawa do świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko.
Świadczenie dla cudzoziemca
Świadczenie z programu "Rodzina 500 plus" otrzymają również cudzoziemcy, o ile mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz inne umowy międzynarodowe wiążące Polskę.
Warunkiem uzyskania świadczenia przez obcokrajowców, którzy przebywają w Polsce na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji lub posiadają kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”, jest zamieszkiwanie w Polsce wraz z rodziną. Wobec cudzoziemców z UE nie jest natomiast wymagane wspólne zamieszkiwanie.
Ustalanie dochodu
Przy wyliczeniu dochodu na osobę w rodzinie na potrzeby 500 zł brane będą pod uwagę dochody opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych, kartą podatkową, ryczałtem lub od których nie jest odprowadzana należność do urzędu skarbowego, w tym także dochody uzyskiwane z różnego rodzaju świadczeń, w tym zasiłków i świadczeń rodzinnych. Przy ryczałcie - dochód na osobę w rodzinie będzie wyliczany na podstawie oświadczeń rodziców lub opiekunów.
Natomiast samo 500 zł nie będzie wliczane do dochodu przy ustalaniu prawa do świadczeń z innych systemów wsparcia, a to oznacza, że nie będzie miało wpływu na wypłatę zasiłków i świadczeń opartych o kryterium dochodowe. Chodzi zwłaszcza o świadczenia z pomocy społecznej i rodzinne, alimenty na dzieci, zasiłek macierzyński czy stypendia naukowe.
>>Czytaj też: 500 zł na dziecko: Rodzic na studiach doktoranckich również otrzyma świadczenie
Ponadto 500 zł ma być zwolnione z podatku dochodowego, do rodziny trafi więc pełna kwota. Przy czym Rada Ministrów będzie mogła podnieść kwotę świadczenia w oparciu o wskaźniki wzrostu inflacji.
Wniosek o świadczenie
Rodzice lub opiekunowie dziecka, aby otrzymać świadczenie wychowawcze będą musieli złożyć wniosek w urzędzie gminy lub urzędzie miasta, w zależności od miejsca zamieszkania osoby starającej się o pomoc. Będą ją bowiem wypłacać właśnie te urzędy, ośrodki pomocy społecznej lub gminne centra do realizacji świadczeń. Tylko w przypadkach, w których zastosowanie będą miały unijne przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, świadczenie realizować będą marszałkowie województw.
Dokument składa matka, ojciec lub opiekun (faktyczny bądź prawny) dziecka - wniosku nie może więc złożyć osoba pozostająca w związku małżeńskim z rodzicem lub opiekunem. W przypadku, gdy matka i ojciec po jednym swoim potomku oraz jednego wspólnego, muszą złożyć dwa wnioski.
Wniosek będzie można także złożyć przez internet, ale do złożenia wniosku online potrzebny będzie tzw. profil zaufany lub bezpieczny podpis elektroniczny.
Jakie dane muszę podać we wniosku?
We wniosek oprócz danych takich jak imię, nazwisko, PESEL, stan cywilny czy obywatelstwo rodziców i dzieci, trzeba także potwierdzić, że dzieciom nie przysługują inne świadczenia wychowawcze.
Nie trzeba natomiast podawać danych o dochodach (potrzebnych, gdy rodzice/opiekunowie starają się o świadczenie na pierwsze dziecko), gmina pozyska je bowiem sama - tak będzie w przypadku danych z urzędu skarbowego, jak i ZUS czy KRUS.
Do wniosku trzeba wreszcie dołączyć dodatkowe zaświadczenia i oświadczenia, niezbędne w indywidualnych sprawach, w tym m.in. oświadczenie o dochodach innych niż podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, oświadczanie o wielkości gospodarstwa rolnego, w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko - dokumenty dotyczące zasądzonych alimentów, w przypadku cudzoziemców - określonych zezwoleń na pobyt i pracę w Polsce, w przypadku rodziców adopcyjnych - dokumenty dotyczące przysposobienia.
Świadczenie zostanie przekazane bezpośrednio na konto wskazane przez rodzica lub gotówką (przekazem pocztowym).
Od kiedy możesz składać wnioski?
Wnioski będzie można składać od momentu startu programu, czyli 1 kwietnia 2016 roku. Jeśli wniosek zostanie złożony w ciągu pierwszych trzech miesięcy trwania programu (do 30 czerwca 2016 roku), rodzice dostaną wyrównanie od 1 kwietnia.
Do programu będzie co prawda można dołączyć w dowolnym momencie, ale w kolejnych miesiącach pieniądze będą wypłacane od miesiąca, w którym został złożony wniosek.
>>Czytaj też: Bartosz Marczuk o 500 plus: Na początku kwietnia ruszy nabór wniosków od rodziców
Świadczenie będzie przyznawane na rok, w cyklach - co do zasady cykl ma przypadać na okres od 1 listopada do 31 października następnego roku. Wnioski na kolejne okresy będą przyjmowane już od 1 sierpnia danego roku.
Tylko więc pierwszy okres będzie dłuższy i ma trwać od 1 kwietnia 2016 r. do 30 września 2017 r. - w ten sposób rodzice nie będą musieli składać dwóch wniosków w roku, kiedy program wejdzie w życie.
Kiedy możesz stracić świadczenie?
Rodzice lub opiekunowie stracą świadczenie do dodatku na pierwsze dziecko, jeśli dochód w rodzinie wzrośnie powyżej 800/1200 zł na osobę w rodzinie.
>>Czytaj też: Początek problemów z 500 zł na dziecko: Pomorze zachodnie nie ma pieniędzy na projekt
Także jeśli beneficjenci będą marnotrawić świadczenie wychowawcze lub wydawać je niezgodnie z przeznaczeniem, u rodziny będzie mógł zostać przeprowadzony wywiad środowiskowy. Jeżeli urzędnicy uznają, że zaszła taka konieczność, wypłata dodatku zostanie wstrzymana lub zamieniona w całości lub w części na pomoc rzeczową (jedzenie, ubrania, lekarstwa itp.) lub w formie opłacania usług (np. opłaty za przedszkole czy kolonie).