Ogólna zasada ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne dla pracowników, zgodnie z którą jest to przychód uzyskany ze stosunku pracy, obejmuje wyjątki. Jednym z nich są określone w par. 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (dalej: rozporządzenie), nagrody jubileuszowe (gratyfikacje), których wartość nie jest oskładkowana. Korzystają one jednak ze zwolnienia tylko wtedy, gdy z przepisów regulujących ich przyznawanie wynika, że przysługują nie częściej niż raz na pięć lat. Takie sformułowanie większych wątpliwości nie budzi. Co jednak w sytuacji, gdy pracodawca zechce jubileuszówki zlikwidować, a pracownikom dać w zamian jakieś rekompensaty? Takie świadczenia już nie są wymienione w rozporządzeniu. Powstaje więc pytanie – oskładkować, czy nie oskładkować. Przed takim dylematem stanął jeden z płatników, wystąpił więc do ZUS o wydanie stosownej interpretacji w tej sprawie. Przedstawił stanowisko, że rekompensaty nie wchodzą do podstawy wymiaru składek. ZUS zwrócił uwagę, że nagrody jubileuszowe nie są świadczeniami obligatoryjnymi uregulowanymi w powszechnych przepisach prawa pracy, ale wynikają z układu zbiorowego. Podkreślił, że decydujące znaczenie dla oceny obowiązku składkowego ma to, czy pracownicy nabywają prawo do świadczenia nie częściej niż raz na pięć lat. Zaakceptował stanowisko przedsiębiorcy i stwierdził, że zwolnienie ze składek wynikające z par. 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia będzie miało zastosowanie także do rekompensaty wypłacanej pracownikom w zamian za likwidację w zakładowym układzie pracy jubileuszówek (decyzja nr WPI/200000/43/569/2016 z 31 maja 2016 r.).
Oczywiście należy pamiętać, że interpretacja odnosi skutek tylko w stosunku do przedsiębiorcy, który o nią wystąpił. I to tylko wtedy, gdy przestawił we wniosku prawdziwy stan faktyczny. Inni płatnicy mogą się nią sugerować, jako wskazaniem wykładni przepisów przez ZUS, ale nie mogą się na nią powoływać w razie sporu.
Podstawa prawna
Par. 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2236).