222 lata temu Sejm Czteroletni uchwalił ustawę rządową, zwaną później Konstytucją 3 maja. Regulowała zasady funkcjonowania władz państwowych oraz prawa i obowiązki obywateli Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Dokument ten stał się symbolem tradycji niepodległościowych państwa polskiego.

Konstytucja 3 maja doczekała się wielu następczyń. Obecnie obowiązująca ustawa zasadnicza ma 16 lat. Nie brakuje głosów, że należałoby dokonać w niej zmian lub napisać od nowa.

Takie postulaty wysuwa na przykład Prawo i Sprawiedliwość, o czym mówi szef klubu Mariusz Błaszczak. PiS proponuje między innymi zwiększenie niektórych kompetencji premiera. na przykład jego pozycji ma sprzyjać rezygnacja z instytucji wotum nieufności Sejmu wobec poszczególnych ministrów. Jeśli chodzi o urząd prezydenta, miałby on prawo odmówić powołania premiera lub innego członka rządu, jeśli istnieją określone w konstytucji przeciwwskazania. Prezydent mógłby też reprezentować kraj z przedstawicielami innych państw oraz w organizacjach międzynarodowych w oparciu o stanowisko polityczne ustalane przez Radę Ministrów.

O konieczności napisania ustawy zasadniczej od nowa mówi też Solidarna Polska. Jak podkreśla lider partii Zbigniew Ziobro, trzeba uprościć proces podejmowania decyzji w państwa. Partia ta proponuje między innymi likwidację Senatu, zmniejszenie o połowę liczby posłów oraz rezygnację z chroniącego ludzi władzy immunitetu. Postuluje też wprowadzenie systemu prezydenckiego.

Likwidacja Senatu i zniesienie immunitetu to od 2004 roku postulaty Platformy Obywatelskiej. Szef klubu Rafał Grupiński zapewnia, że nie tracą one na aktualności. W rozmowie z IAR przekonuje też, że zmian w konstytucji nie należy się obawiać. "I tak nas czeka - mówi - dyskusja na temat wprowadzenia w Polsce europejskiej waluty, czy też o wprowadzeniu jednomandatowych okręgów w wyborach do Sejmu".

Marek Sawicki z PSL-u zwraca uwagę, że do zmiany konstytucji potrzeba w Sejmie większości 2/3 głosów, czyli musiałoby jej poprzeć 307 posłów. "W tej kadencji jest to niemożliwe" - mówi. Dlatego, jego zdaniem, kampania wyborcza w 2015 roku będzie swoistym referendum w tej sprawie, a tematami będą: przyjęcie euro, związki partnerskie, czy kwestia in vitro.

"Obowiązująca konstytucja sprawdziła się, to jeden z najlepszych aktów normatywnych na świecie" - przekonuje Ryszard Kalisz. Polityk pracował nad obecnie obowiązującą ustawą zasadniczą. Dodał, że już wtedy mówiono, iż po10 latach dokument będzie wymagał korekt. Były polityk SLD uważa, że zmian wymagają między innymi zapisy dotyczące referendum ogólnokrajowego. Chodzi o obniżenie z 50 do 30 procent progu frekwencji, aby wynik był wiążący.

Obowiązującą konstytucję Zgromadzenie Narodowe przyjęło 451 głosami parlamentarzystów z SLD, PSL, UW i UP. 25 maja obywatele poparli ją w ogólnonarodowym referendum. Prezydent Aleksander Kwaśniewski podpisał ją 16 lipca. Konstytucja weszła w życie 17 października 1997 roku. Nad ustawą zasadniczą pracowano 8 lat. Nowa konstytucja zastąpiła tak zwaną Małą Konstytucję z 1992 roku.