Pracownik został zatrudniony na stanowisku agenta ubezpieczeniowego na podstawie umowy o pracę na czas określony w podstawowym czasie pracy. Jego wynagrodzenie wynosi 3500 zł brutto. Strony ustaliły także premię od wyników w wysokości 20 proc. wynagrodzenia brutto w przypadku sprzedaży polis ubezpieczeniowych powyżej 10, zwiększaną o 5 proc. za sprzedaż każdej kolejnej polisy. Pracownik rozpoczął pracę 19 września 2011 r., spełnił warunki do otrzymania premii w wysokości 20 proc. oraz przepracował pięć nadgodzin w normalnych dniach roboczych.
Wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. W przypadku rozpoczęcia pracy w trakcie miesiąca podwładny otrzyma więc pensję obliczoną proporcjonalnie do liczby przepracowanych godzin. Może się na nią składać wynagrodzenie zasadnicze oraz dodatkowe składniki, jeżeli zostały one przewidziane z tytułu wykonywania określonej pracy. Oprócz tego obligatoryjnym składnikiem są także dodatki: za pracę w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej. Zatrudniony może dostawać też inne świadczenia, zależne od woli stron i ustalone w umowie o pracę, regulaminie wynagradzania lub układzie zbiorowym pracy. Przykładem są różnego rodzaju premie, dodatki funkcyjne, stażowe, za posiadane umiejętności lub kwalifikacje.

Za nadgodziny

Za pracę w godzinach nadliczbowych oprócz normalnego wynagrodzenia przysługuje pracownikowi dodatek w wysokości:
● 100 proc. wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających:
a) w nocy,
b) w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
c) w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
● 50 proc. wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określone wyżej.
Ustawodawca, posługując się sformułowaniem „normalne wynagrodzenie” nie definiuje tego pojęcia. W orzecznictwie wskazano jednak, iż należy przez to rozumieć takie, które pracownik otrzymuje stale i systematycznie, a więc obejmujące zarówno zasadnicze, wynikające ze stawki osobistego zaszeregowania, jak i dodatkowe składniki o charakterze stałym, jeżeli na podstawie obowiązujących w zakładzie pracy przepisów płacowych zatrudniony ma prawo do takich dodatkowych składników (wyrok SN z 3 czerwca 1986 r. I PRN 40/86, OSNC 1987/9/140). Podwładny otrzymuje więc za godzinę pracy nadliczbowej wynagrodzenie w wysokości 200 proc. lub 150 proc. normalnego wynagrodzenia, w zależności od spełnionych przesłanek. W opisanym na wstępie przypadku będzie to razem 150 proc. za godzinę.

Ustalanie premii

W opisanej powyżej sytuacji premia została ustalona na stałym poziomie, zależnym od wyników osiągniętych w danym miesiącu. Specyfika prawna premii jako składnika wynagrodzenia wymaga odróżnienia jej od nagrody, która jest świadczeniem uznaniowym i zależnym jedynie od swobodnej decyzji pracodawcy. Natomiast jeśli określone przepisami wewnątrzzakładowymi (np. regulaminem wynagradzania lub umową o pracę) świadczenie przyznawane jest w oparciu o obiektywne i sprawdzalne warunki, mamy do czynienia z premią (wyrok SN z 21 września 2006 r. II PK 13/06, OSNP 2007/17 – 18/254). Tak ustalona premia wchodzi zatem w zakres normalnego wynagrodzenia pracownika.
PRZYKŁAD
Wyliczenie wynagrodzenia proporcjonalnego
W opisanej na wstępie sytuacji w skład pensji zatrudnionego wejdzie także premia od wyników w wysokości 700 zł. We wrześniu podstawowy wymiar czasu pracy, obliczony zgodnie z art. 130 k.p., wynosił 176 godzin. Godzinowa stawka tak ujętego wynagrodzenia wynosi:
(3500 zł + 700 zł): 176 = 4200 zł: 176 godz. = 23,86 zł
We wrześniu pracownik świadczył pracę przez 10 dni roboczych, był zatem nieobecny w pracy przez 12 dni, tj. 96 godzin.
96 godz. x 23,86 zł = 2290,56 zł
Za przepracowanie pięciu godzin nadliczbowych w zwykłych dniach roboczych zatrudnionemu przysługuje normalne wynagrodzenie wraz z dodatkiem w wysokości:
23,86 zł + (23,86 zł x 50 proc.) = 35,79 zł
35,79 zł x 5 godz. = 178,95 zł
Wynagrodzenie pracownika we wrześniu 2011 r. wynosi:
4.200 zł – 2.290,56 zł + 178,95 zł = 2088,39 zł
Podstawa prawna
Art. 78 par. 2, art. 130, 1511 par. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Urszula Potempa, aplikantka radcowska Młynarczyk Puchała Kancelaria Radców Prawnych