Obowiązujące w Polsce przepisy prawa pracy przewidują możliwość przesunięcia zaplanowanego urlopu wypoczynkowego. Do takiego przesunięcia może dojść w szczególnych przypadkach i z inicjatywy każdej ze stron umowy o pracę. Niekiedy przesunięcie jest obowiązkowe, a w innych przypadkach fakultatywne i zależy od decyzji naszego pracodawcy. Poniżej wraz z adwokat specjalizującą się w prawie pracy objaśniamy regulacje w tym zakresie.
Zmianę terminu urlopu reguluje art. 164 § 2 Kodeksu Pracy, zgodnie z którym jest to działanie dopuszczalne z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy. Przesunięcie terminu urlopu może również nastąpić na wniosek pracownika, o ile został on umotywowany ważnymi przyczynami (wynika to bezpośrednio z treści art. 164 § 1 KP). - Do wnioskowania o przesunięcie urlopu uprawniają pracownika "ważne powody", ale warto pamiętać o tym, że w takich wypadkach ostateczna decyzja zawsze należy do pracodawcy - wyjaśnia adwokat Martyna Dziedzic z Kancelarii Prawnej Schampera, Dubis, Zając i Wspólnicy.
Kiedy nasz urlop musi zostać przesunięty?
Przepisy przewidują także inne sytuacje, które powodują po stronie pracodawcy konieczność przesunięcia urlopu wypoczynkowego. Jak tłumaczy Martyna Dziedzic, będzie tak w przypadku każdej usprawiedliwionej nieobecności pracownika, która uniemożliwia rozpoczęcie urlopu w ustalonym wcześniej terminie. - Odnosi się to zatem w szczególności do czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, odosobnienia pracownika w związku z chorobą zakaźną, urlopu macierzyńskiego, powołania na ćwiczenia wojskowe lub przeszkolenie wojskowe albo konieczności stawienia się do pełnienia terytorialnej służby wojskowej.
Rozmówczyni zauważa, że w powyższym przepisie wymieniono jedynie kilka przykładów usprawiedliwionej nieobecności. Wobec tego, do obowiązkowego przesunięcia urlopu musi dojść także w przypadku każdej innej usprawiedliwionej nieobecności, która uniemożliwia pracownikowi rozpoczęcie zaplanowanego urlopu wypoczynkowego. Z takimi okolicznościami mamy do czynienia w przypadku korzystania z urlopu wychowawczego lub w sytuacji sprawowania opieki nad chorym dzieckiem.
Przykład zastosowania powyższych przepisów:
Janina Kowalska obecnie korzysta z urlopu wypoczynkowego. Przebywając już na urlopie, przyniosła pracodawcy zwolnienie lekarskie na chore dziecko na czas 9 dni. W takim wypadku pracodawca zobowiązany jest przesunąć pani Janinie przysługujący jej urlop wypoczynkowy.
Na jaki termin przesuwany jest urlop?
Od mecenas Martyny Dziedzic dowiadujemy się, że w opisanych wyżej sytuacjach pracodawca obowiązany jest przesunąć urlop na termin późniejszy, który powinien być uzgodniony przez obie strony. Zgodnie z treścią § 5 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej*, w okolicznościach uzasadniających przesunięcie urlopu na inny termin niż określony w planie urlopów lub ustalony po porozumieniu z pracownikiem, pracodawca udziela pracownikowi niewykorzystanego urlopu w terminie z nim uzgodnionym.
Niezdolność do pracy a udzielenie urlopu wypoczynkowego
Adwokat z Kancelarii Prawnej Schampera, Dubis, Zając i Wspólnicy zwraca uwagę na jeszcze jedną problematyczną sytuację w kwestii udzielania urlopu wypoczynkowego. - Warto pamiętać, że pracodawca nie może skutecznie udzielić urlopu pracownikowi niezdolnemu do pracy nawet wówczas, gdy zatrudniony wyraził na to zgodę, a więc udzielenie urlopu wypoczynkowego nie przerywa niezdolności pracownika do pracy**. Niedopuszczalne jest więc wyrażenie zgody przez pracodawcę na urlop wypoczynkowy w okresie niezdolności pracownika do pracy***. Zdaniem Sądu Najwyższego, okres niezdolności do pracy wskutek choroby jest przeszkodą w korzystaniu z urlopu wypoczynkowego, a zatem nie jest i nie może być okresem wykorzystywania urlopu. Wobec tego udzielenie pracownikowi zwolnienia urlopowego w okresie niezdolności do pracy jest niedopuszczalne i prawnie nieskuteczne. Udzielenie urlopu nie przerywa także okresu niezdolności do pracy w rozumieniu art. 53 § 1 Kodeksu Pracy. Niezdolność do pracy wyklucza bowiem możliwość wykorzystania urlopu zgodnie z jego przeznaczeniem tj. w celu wypoczynku i regeneracji sił - przywołuje mecenas Martyna Dziedzic.
- Rozporządzenie z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop
** treść wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10.11.1999 r., I PKN 350/99, OSNAPiUS 2001, Nr 6, poz. 198
*** treść wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24.02.2015 r., II PK 84/14, Legalis