Taką możliwość daje sądowi art. 45 par. 2 kodeksu pracy, zgodnie z którym sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.
Przepis wskazuje dwa przypadki uzasadniające odmowę: niemożliwość oraz niecelowość. Niemożliwość może zachodzić w szczególności w przypadku, gdy po stronie pracodawcy nastąpiła zmiana spowodowana siłą wyższą lub nieprzewidzianymi zdarzeniami osobowymi (wyrok Sądu Najwyższego z 13 maja 1998 r. I PKN 104/98, OSNP 1999/10/334) np. zniszczenie zakładu pracy wskutek pożaru. Przepis ten dotyczy również planowych działań, takich jak procedura likwidacyjna lub upadłościowa pracodawcy. Niecelowość obejmuje zaś różnego rodzaju przypadki, w szczególności gdy pomiędzy pracodawcą a pracownikiem wystąpił konflikt. Zgodnie z orzecznictwem pozostawienie pracownika zatrudnionego na stanowisku kierowniczym w długotrwałym i głębokim konflikcie z pracodawcą uzasadnia ocenę, że przywrócenie do pracy byłoby niecelowe (wyrok SN z 19 listopada 1997 r. I PKN 374/97, OSNP 1998/17/508). Należy jednak pamiętać, że samo wystąpienie konfliktu nie przesądza automatycznie o niemożliwości lub niecelowości przywrócenia do pracy i to do sądu należy ocena okoliczności danej sprawy (wyrok SN z 19 maja 1997 r. I PKN 173/97, OSNP 1998/8/243). Co istotne, długotrwałość postępowania sądowego nie uzasadnia odmowy przywrócenia do pracy lub uznania wypowiedzenia za bezskuteczne (wyrok SN 15 października 1999 r. I PKN 295/99, OSNP 2001/5/145).
not. MJ