Osoba prowadząca działalność gospodarczą musi obowiązkowo opłacać składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe) oraz na ubezpieczenie zdrowotne. Natomiast do ubezpieczenia chorobowego przedsiębiorca może przystąpić dobrowolnie, co daje mu prawo do zasiłku chorobowego czy macierzyńskiego. Jakie dokładnie składki do ZUS opłaca osoba z działalnością gospodarczą, dowiesz się tutaj>>
W przypadku pracowników zatrudnionych w firmie opłacanie składek zależy od formy umowy i indywidualnych uprawnień składkowych zatrudnionych. Natomiast zarówno zatrudnienie na umowę o pracę, jak i zlecenie wiąże się ze zgłoszeniem pracownika do ZUS i odprowadzania odpowiednich składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotnego oraz składek na Fundusz Pracy. Zlecenie lub dzieło u innego pracodawcy: Jakie składki do ZUS>>
Zgłoszenie do ZUS pracowników. Płatnik składek musi przede wszystkim w ciągu 7 dni od powstania obowiązku ubezpieczenia, w tym zatrudnienia nowych pracowników, zgłosić ten fakt do ZUS. W przypadku pracownika na umowie o pracę jest to druk ZUS ZUA, natomiast przy zatrudnieniu osoby na zleceniu jest to:
- druk ZUS ZUA – jeśli naliczane są wszystkie składki, ewentualnie poza ubezpieczeniem chorobowym, jak przy umowie o pracę;
- druk ZUS ZZA – przy zatrudnieniu pracownika na zlecenie, który jest zatrudniony w innej firmie z wynagrodzeniem wyższym niż najniższe wynagrodzenie krajowe.
Osoby, które dobrowolnie przystępują do ubezpieczeń społecznych (chodzi głównie o ubezpieczenie chorobowe) zgłaszają wniosek o objęcie ubezpieczeniem w wybranym przez nie terminie. Jaka jest wysokość zasiłku chorobowego na działalności gospodarczej, dowiesz się tutaj>>
Płatnik składek ma także 7 dni na zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego członków swojej rodziny, jeśli nie posiadają innego tytułu do tego ubezpieczenia. Składa się wtedy deklarację ZUS ZCNA (gdy adres zamieszkania członków rodziny nie jest zgodny z adresem zamieszkania ubezpieczonego) lub ZUS ZCZA (w przypadku, gdy adres zamieszkania członków rodziny jest zgodny z adresem zamieszkania ubezpieczonego).
Zmiana danych. O zmianie jakichkolwiek danych płatnik składek musi także poinformować ZUS. Ma na to 14 dni, a w przypadku pracowników na etacie/zleceniu - 7 dni od zaistnienia zmian (na druku ZUS ZIUA).
Rozliczenie składek. Przedsiębiorca ma także obowiązek rozliczania składek poprzez złożenie deklaracji ZUS DRA. Jeżeli podstawa ubezpieczenia jest wyższa niż dopuszczalne minimum, płatnik musi złożyć deklarację jednorazowo (z wykazaniem składek w pełnej wysokości) i dopiero w przypadku, gdy nastąpią zmiany w składkach, powinien złożyć kolejną deklarację. Osoba z działalnością, która opłaca składki wyłącznie za siebie ma obowiązek rozliczyć się do 10. dnia następnego miesiąca.
Natomiast w przypadku, gdy przedsiębiorca zgłosił do ubezpieczenia pracowników, poza drukiem ZUS DRA do 15. dnia następnego miesiąca składa także raporty miesięczne:
- ZUS RZA - za pracowników zgłoszonych jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego,
- ZUS RCA - za pracowników zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego,
- ZUS RSA - jeśli w miesiącu były wypłacone świadczenia lub wystąpiły przerwy w opłacaniu składek.
Zgłoszenie wyrejestrowania. W przypadku zakończenia działalności lub rozstania się z pracownikiem płatnik ma obowiązek wyrejestrowania osoby, w stosunku do której wygasł tytuł do ubezpieczeń społecznych. Pracodawca ma na każdą z tych czynności 7 dni. Dokonuje tego przez złożenie druku ZUS ZWUA, a rodzinę wyrejestrowuje na druku ZUS ZCNA.
Przy zakończeniu umowy o pracę lub umowy zlecenia, wyrejestrowania pracownika dokonuje się poprzez złożenie deklaracji ZUS ZWUA. Natomiast przedsiębiorca, który zdecyduje się zakończyć działalność gospodarczą, zgłasza ten fakt do odpowiedniego organu ewidencyjnego na druku CEIDG-1. Urząd miasta lub gminy informuje wtedy ZUS, który wystawia na podstawie wniosku CEIDG-1 druk ZUS ZWPA.