Przepisy nowelizacji, zaproponowane w związku z zagrożeniem migracyjnym na granicy polsko-białoruskiej, umożliwiają udział Sił Zbrojnych w specjalnej operacji wojskowej prowadzonej w czasie pokoju na terytorium RP w celu zapewnienia bezpieczeństwa zewnętrznego państwa (a nie tylko jako wsparcie dla Straży Granicznej i Policji, jak dotychczas).
Określono zasady użycia przez żołnierzy środków przymusu bezpośredniego, broni oraz innego uzbrojenia, w ramach operacji wojskowych prowadzonych w czasie pokoju na terytorium Polski.
Zmiany w Kodeksie karnym dotyczące żołnierzy
Do Kodeksu karnego wprowadzono kontratyp przestępstwa, czyli wyłączenie odpowiedzialności karnej za czyn popełniony w szczególnych warunkach. Chodzi o potencjalne sytuacje użycia przez żołnierza broni lub środków przymusu bezpośredniego z naruszeniem zasad, w celu m.in.: odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność tego żołnierza lub innej osoby, lub przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do zamachu na życie, zdrowie lub wolność tego żołnierza lub innej osoby, jeżeli w każdym z tych przypadków okoliczności wymagają natychmiastowego działania.
Zasady zatrzymania żołnierzy przez Żandarmerię Wojskową
Doprecyzowano zasady zatrzymania żołnierzy przez Żandarmerię Wojskową. Zgodnie z przepisami zatrzymanie żołnierza pełniącego czynną służbę wojskową musi się odbywać z poszanowaniem godności i honoru żołnierza i służby wojskowej, w tym munduru żołnierza Wojska Polskiego, przy czym zatrzymanie w czasie wykonywania przez tego żołnierza czynności lub zadań służbowych, musi być traktowane jako środek ostateczny, o ile nie zachodzi konieczność zatrzymania żołnierza na gorącym uczynku.
Uposażenie dla zawieszonych żołnierzy
Nowelizacja umożliwia zachowanie prawa do pełnego uposażenia oraz dodatków o charakterze stałym dla żołnierzy, którzy zostali zawieszeni w czynnościach służbowych - przeciwko którym wszczęto postępowanie karne o przestępstwo popełnione z użyciem środków przymusu bezpośredniego, broni lub innego uzbrojenia w związku z wykonywaniem zadań lub czynności służbowych.
Obrońca z urzędu dla żołnierzy
Zgodnie z nowelizacją żołnierze oraz funkcjonariusze Policji i Straży Granicznej, objęci postępowaniem karnym dotyczącym użycia środków przymusu bezpośredniego, broni lub innego uzbrojenia, w związku z wykonywaniem swoich zadań służbowych – będą mogli żądać wyznaczenia obrońcy z urzędu (adwokata lub radcy prawnego).
Żołnierze, którzy nie będą chcieli skorzystać z obrońcy z urzędu, będą mieli zapewnioną możliwość sfinansowania pomocy prawnej udzielanej im przez obrońcę z wyboru, wymieniono w informacji.
Nowe przepisy mają wejść w życie z dniem następującym po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.