Emerytury czerwcowe – rozwiązanie problemu jeszcze w 2024 roku?

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pracuje nad systemowym rozwiązaniem problemu emerytów czerwcowych. Przepisy mają być gotowe jeszcze w 2024 roku – wynika z odpowiedzi Podsekretarza Stanu Sebastiana Gajewskiego na interpelację poselską.

Emerytury czerwcowe – na czym polega problem

Emerytury czerwcowe to problem osób, które zostały urodzone po 1948 roku i przeszły na emeryturę w latach 2009-2019. Jeżeli złożyły wniosek w czerwcu, to ich świadczenie jest dużo niższe niż osób, które złożyły wniosek kwietniu czy maju. Wynikało to stąd, że suma wskaźników waloryzacji kwartalnej, którymi zostałyby objęte składki emerytalne oraz kapitał początkowy przy przejściu na emeryturę w kwietniu lub maju, jest zazwyczaj wyższa od wskaźnika waloryzacji rocznej, który stosuje się przy ustalaniu emerytury w czerwcu danego roku.

Emerytury czerwcowe – ustawa covidowa

Doraźnie próbę rozwiązania problemu emerytur czerwcowych podjęto w 2020 roku. Ustawa covidowa zawiera zapisy dotyczące tych świadczeń. W przypadku ustalania wysokości emerytury w czerwcu 2020 r., waloryzacji składek stanowiących podstawę obliczenia emerytury dokonuje się w taki sam sposób, jak przy ustalaniu wysokości emerytury w maju 2020 r., jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego.

Rok później, kwestia emerytur czerwcowych została uregulowana w ustawie z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Zmiany weszły w życie z dniem 18 września 2021 r. i dotyczyły emerytur ustalonych w czerwcu 2021 r. oraz miały obowiązywać na przyszłość. Rozwiązanie było analogiczne jak w przypadku emerytur z 2020 roku. Nierozwiązana została natomiast kwestia przeszłych emerytów, którzy nabyli prawo do świadczenia w latach 2009-2019.

Emerytury czerwcowe – wyrok TK

Z pomocą miał przyjść Trybunał Konstytucyjny. Rozstrzygnięcie w tej sprawie zapadło 15 listopada 2023 r. i zostało podjęte w składzie: Stanisław Piotrowicz, Justyn Piskorski, Piotr Pszczółkowski, Bartłomiej Sochański oraz Wojciech Sych. Sejm szeregiem uchwał z 6 marca 2024 r. w sprawie usunięcia skutków kryzysu konstytucyjnego lat 2015–2023 w kontekście działalności Trybunału Konstytucyjnego podważył ważność orzeczeń podjętych w tym czasie. Sejm stwierdził, że:

• wybór Justyna Piskorskiego na sędziego TK zapadł z rażącym naruszeniem prawa i jest pozbawiony mocy prawnej i nie wywołała skutków prawnych w niej przewidzianych,
• funkcję Prezesa Trybunału sprawuje osoba nieuprawniona, a w konsekwencji wszystkie decyzje proceduralne, w tym zwłaszcza wyznaczenie składów orzekających, podejmowane przez Julię Przyłębską, mogą być podważane,
• uwzględnienie w działalności organu władzy publicznej rozstrzygnięć Trybunału Konstytucyjnego wydanych z naruszeniem prawa może zostać uznane za naruszenie zasady legalizmu przez ten organ.

Emerytury czerwcowe – co dalej

Niezależnie od decyzji Sejmu w kontekście Trybunału Konstytucyjnego Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podziela jego opinię w kontekście emerytur czerwcowych. Zdaniem MRPiPS świadczenia określonej grupy emerytów zostały ukształtowane w niekorzystny sposób, wskutek przejścia przez nich na emeryturę w czerwcu.

"W ocenie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zagadnienie to jest doniosłe i wymaga adekwatnego do jego wagi rozwiązania. Z tego powodu Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie tylko podjęło prace i analizy o charakterze prawnym, ekonomicznym i organizacyjnym mające na celu określenie sposobu rozwiązania tej kwestii, ale także podjęło współdziałanie z Ministrem Finansów, Zakładem Ubezpieczeń Społecznych oraz Kancelarią Prezesa Rady Ministrów. Rozwiązanie problemu poruszonego w interpelacji jest możliwe w różnych wariantach i różnych horyzontach czasowych, które mają wpływ na skutki finansowe tych regulacji" - czytamy w odpowiedzi na interpelację poselską.

- zapewnia Aleksandra Gajewska, sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej