Na problem zwrócił uwagę Marek Krząkała, poseł KO (interpelacja nr 8853).

Zgodnie z art. 70 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 35 ust. 1 ustawy – Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 737 ze zm.) nauka w Polsce jest obowiązkowa do ukończenia 18. roku życia. Tymczasem sytuacja prawna uczniów, którzy kończą szkołę branżową I stopnia w wieku 17 lat, uzyskując kwalifikacje zawodowe, pozostaje niejednoznaczna. Są zmuszeni do kontynuowania nauki w szkole branżowej II stopnia, liceum ogólnokształcącym dla dorosłych lub na kwalifikacyjnych kursach zawodowych – często wbrew własnym preferencjom i realnym potrzebom rynku pracy.

– Reforma edukacji z roku szkolnego 2014/2015, nakładająca obowiązek szkolny na sześciolatków, a następnie jej cofnięcie bez równoczesnej zmiany przepisów dotyczących obowiązku nauki, doprowadziła do sytuacji nierównego traktowania uczniów. Podczas gdy większość dzieci rozpoczyna edukację w wieku siedmiu lat i kończy szkołę zawodową po osiągnięciu pełnoletności, uczniowie, którzy rozpoczęli naukę jako sześciolatkowie, muszą formalnie kontynuować edukację, aby uniknąć konsekwencji administracyjnych – wyjaśnia poseł.

Problem dotyczy tysięcy uczniów. Na podstawie bazy danych systemu informacji oświatowej można wyliczyć, że liczba absolwentów w branżowych szkołach I stopnia, którzy będą podlegali obowiązkowi nauki, wyniesie 30,5 tys. osób w roku szkolnym 2024/2025 oraz 37 tys. osób w 2025/2026.

Poseł skierował sprawę do MEN, podkreślając, że obecna sytuacja prawna prowadzi do nieuzasadnionych trudności dla młodych ludzi, pracodawców oraz całego rynku pracy.

Resort wyjaśnia, że niepełnoletni absolwenci uzyskają jeszcze jedną możliwość wypełnienia konstytucyjnego obowiązku. Ustawa z 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia przewiduje m.in. wprowadzenie zmian w ustawie – Prawo oświatowe, polegających na umożliwieniu uczniowi, który ukończył szkołę ponadpodstawową przed 18. rokiem życia, spełnianie obowiązku nauki przez uczęszczanie na praktykę absolwencką.

Z kolei pracodawcy, który zawrze umowę z praktykantem, przysługiwać będzie dofinansowanie – ze środków Funduszu Pracy – kosztów praktyki w wysokości 250 zł za każdy miesiąc, jeżeli zostanie ona zrealizowana w wymiarze co najmniej 120 godzin miesięcznie.

– Przyjęte rozwiązanie umożliwi niepełnoletnim absolwentom branżowej szkoły I stopnia realizację (w formie praktyk) wyuczonego zawodu do momentu uzyskania przez nich pełnoletności oraz uznanie działania za spełnienie przez te osoby obowiązku nauki – podsumowuje Katarzyna Lubnauer, sekretarz stanu w MEN. ©℗