W 2011 r. ZUS przeprowadził kontrolę w dwóch hurtowniach spożywczych. Inspektorzy ustalili, że obie firmy założyli bracia. Hurtownie blisko ze sobą współpracowały. Obie zajmowały się handlem artykułami spożywczymi i przemysłowymi oraz świadczyły usługi transportowe. Nawet magazyny miały na jednej działce.
Pierwsza z firm zatrudniała 60 osób, druga – 10. Pracownicy większej spółki w soboty i niedziele oraz w czasie wolnym wykonywali dodatkowe prace na podstawie umów-zleceń na rzecz drugiej hurtowni. Właściciele obu przestrzegali, żeby obowiązki wykonywane na zlecenie różniły się od tych realizowanych w czasie pracy.
Przedsiębiorcy zastosowali przy tym ciekawy manewr – większość pracowników co roku zmieniała pracodawcę. Za każdym razem osoby zatrudnione w jednej spółce zawierały umowy cywilnoprawne z drugą i świadczyły na jej rzecz usługi. Żeby było trudniej ustalić wzajemne zależności, w jednym roku jedna hurtownia była spółką wiodącą, a w kolejnym zamieniały się rolami.
ZUS po sprawdzeniu wszystkich faktur wystawianych przez obie firmy nakazał spółce córce opłacenie składek na ubezpieczenie społeczne nie tylko od pensji jej pracowników, ale także od wykonywanych przez nich zleceń na rzecz drugiej hurtowni. W ocenie kontrolerów taki sposób przemieszczania pracowników między spółkami oraz zlecania im dodatkowych prac miał bowiem na celu obniżenie wysokości daniny na ubezpieczenie społeczne.
Umowa o dzieło do podważenia
Umowa o dzieło do podważenia

Zobacz również
Przedsiębiorca odwołał się od tej decyzji. Sądy obu instancji przyznały mu rację. Uznały bowiem, że prawo nie zabrania przenoszenia pracowników z jednej firmy do której. Takie osoby mogą także wykonywać pracę na podstawie umów-zleceń.
ZUS złożył kasację do Sądu Najwyższego. Ten uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. W ocenie SN w tym przypadku ma zastosowanie art. 8 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 1442 ze zm.). Zgodnie z nim za pracownika uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy–zlecenia, jeżeli zawarł ją z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w jej ramach realizuje zadania na rzecz firmy, z którą wiąże go umowa o pracę. Tak zdaniem sędziów było w tym przypadku. Hurtownia ma więc obowiązek zapłacić składki także od umów-zleceń wykonywanych przez jej pracowników.
Ważne
Pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę mogą dorobić do pensji na podstawie umów-zleceń. Nie trzeba od nich płacić składek na ubezpieczenie społeczne, jeśli nie zostały zawarte z własnym pracodawcą ani praca nie jest wykonywana na jego rzecz
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Najwyższego z 3 grudnia 2014 r., sygn. akt II UK 74/14.