Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy sięgnąć do ustawy – Prawo przedsiębiorców, bo akurat ta kwestia nie została uregulowana w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.
I tak w art. 59 ust. 1 prawa przedsiębiorców postanowiono, że przedsiębiorca może wnieść sprzeciw wobec podjęcia i wykonywania przez organ kontroli czynności z naruszeniem m.in. art. 48. Wymaga on uzasadnienia. Zaś z art. 48 wynika, że kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie siedmiu dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Jeżeli kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wymagane jest zawiadomienie ponowne. Gdy doszło do naruszenia tych reguł, przedsiębiorca jak najbardziej ma uzasadnione przesłanki, aby złożyć sprzeciw.
Jak wynika z kolejnych przepisów prawa przedsiębiorców, sprzeciw przedsiębiorca wnosi na piśmie do organu kontroli, którego czynności sprzeciw dotyczy. O jego wniesieniu przedsiębiorca zawiadamia na piśmie kontrolującego. Co przy tym istotne – sprzeciw wnosi się w terminie trzech dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli przez organ kontroli lub wystąpienia przesłanki do wniesienia sprzeciwu. Wniesienie sprzeciwu powoduje wstrzymanie:
  • czynności kontrolnych przez organ kontroli, którego czynności sprzeciw dotyczy – z chwilą doręczenia kontrolującemu zawiadomienia o wniesieniu sprzeciwu;
  • biegu czasu trwania kontroli – od dnia wniesienia sprzeciwu do dnia zakończenia postępowania wywołanego jego wniesieniem.
Organ kontroli w terminie trzech dni roboczych od dnia otrzymania sprzeciwu rozpatruje go oraz wydaje postanowienie o:
  • odstąpieniu od czynności kontrolnych;
  • kontynuowaniu czynności kontrolnych.
Na drugie z tych postanowień przedsiębiorcy przysługuje zażalenie – w terminie trzech dni od dnia jego doręczenia.
W opisywanej sytuacji spółka chce podważyć prawidłowość trybu wszczęcia kontroli ZUS. Przy czym jeśli trzydniowy termin na wniesienie sprzeciwu minął, przedsiębiorca może wnioskować o jego przywrócenie. Nie wynika to z prawa przedsiębiorców, ale jest akceptowane przez orzecznictwo sądowe. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 6 czerwca 2012 r., sygn. akt I GSK 698/11, m.in. wskazał, że termin na wniesienie sprzeciwu podlega ocenie w zakresie możliwości przywrócenia, gdyż ma charakter procesowy – stosownie bowiem do art. 58 par. 1 k.p.a. w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego przedsiębiorcy, jeżeli uprawdopodobni on, że uchybienie nastąpiło bez jego winy.
Podsumowując, należy stwierdzić, że przedsiębiorca ma tylko trzy dni robocze na wniesienie sprzeciwu, licząc od dnia wszczęcia kontroli przez organ kontroli lub wystąpienia przesłanki do wniesienia sprzeciwu. Nie ma więc znaczenia data zakończenia kontroli przez ZUS. Jednak nawet mimo upływu tego terminu istnieje możliwość jego przywrócenia, o ile spółka wykaże, że nie ze swojej winy nie złożyła sprzeciwu w ustawowym terminie.
Podstawa prawna
•art. 48 ust. 1–2, art. 59 ust. 1, 3, 4–5, 7 i 9 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162)