Na pierwszy rzut oka nowe ograniczenia stanowią kolejny cios wymierzony w interesy wielu firm delegujących pracowników do Niemiec, a także istotny problem dla setek tysięcy osób zatrudnionych bezpośrednio przez niemieckich pracodawców.
Powrót do kraju z powodu takich okoliczności jak ślub czy chrzciny dziecka może być w praktyce bardzo utrudniony. W przypadku bowiem nawet krótkiej wizyty w Polsce, a potem zamiaru powrotu do Niemiec okresy pozostawania w kwarantannie ulegną co do zasady zsumowaniu i wyniosą ostatecznie aż 28 dni (14 dni w Polsce, 14 dni w Niemczech). Wiele osób może zostać w istocie postawionych przed trudnym wyborem pomiędzy utrzymaniem miejsca pracy a dbaniem o regularne kontakty z rodziną i przyjaciółmi.
Dokładna analiza przepisów projektowanego rozporządzenia prowadzi jednak do wniosku, że wcale tak nie musi być. W rozporządzeniu pozostawiono bowiem pewną przestrzeń interpretacyjną oraz uregulowano cały szereg wyjątków od ogólnej zasady obowiązku odbywania kwarantanny, dzięki której wiele osób może uniknąć przymusu pozostawania w odosobnieniu przez 14 dni.
Jest to ważna wiadomość w szczególności dla całego sektora firm delegujących oraz agencji rekrutacyjnych wyspecjalizowanych w zatrudnieniu transgranicznym. Warto przyjrzeć się zatem bliżej treści tego aktu prawnego.
W rozporządzeniu wprowadzono przede wszystkim następujące zasady:
- 14-dniowa kwarantanna ma dotyczyć zasadniczo każdej osoby, która wjeżdża lub w inny sposób przedostaje się na terytorium Republiki Federalnej Niemiec.
- W pierwszej kolejności osoba zobowiązana do odbycia kwarantanny powinna udać się bezpośrednio do własnego domu lub innego, odpowiedniego miejsca zakwaterowania, pozwalającego na pobyt w odosobnieniu, tj. z dala od osób, z którymi nie mieszka. Nie może też przyjmować odwiedzających, nawet jeśli są to osoby bliskie.
- Niezwłocznie powinna też poinformować o miejscu pobytu odpowiednie służby, których wykaz zostanie przygotowany przez poszczególne kraje związkowe.
- Służby te należy poinformować również bez zbędnej zwłoki w przypadku pojawienia się symptomów wskazujących na zakażenie koronawirusem.
- Podczas kwarantanny obowiązuje zakaz wykonywania pracy zawodowej. Jak należy przypuszczać, ograniczenie to nie będzie dotyczyło pracy zdalnej, chyba że pojawią się symptomy choroby.
W założeniu kwarantanna nie dotyczy:
- osób, które zawodowo trudnią się transgranicznym transportem towarów
- osób których działalność jest bezwzględnie konieczna dla zapewnienia: funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej, bezpieczeństwa i porządku publicznego, utrzymania relacji dyplomatyczno-konsularnych, funkcjonowania systemu prawnego, funkcjonowania organów przedstawicielskich państwa, rządu, administracji federalnej, krajów związkowych oraz gmin, funkcjonowania Unii Europejskiej oraz organizacji międzynarodowych,
- pracowników przedsiębiorstw lotniczych, żeglugowych, kolejowych, autobusowych lub załogi samolotów, statków, pociągów, autobusów, jeśli osoby te zatrzymały się poza terytorium Niemiec;
- osób które codziennie lub na okres maksymalnie 5 dni z powodów bezwzględnie koniecznych i z uwagi na niemożliwe do odroczenia przyczyny natury zawodowej lub medycznej zmuszone są przybyć na terytorium Niemiec
- osób, które zatrzymały się zagranicą na okres krótszy niż 48 godzin lub osób, które miały inny ważny powód podróży, związany w szczególności z realizacją udzielonego prawa opieki, odwiedzinami partnera życiowego, z którym osoba podróżująca nie zamieszkuje, a także w przypadku pojawienia się konieczności przeprowadzenia ważnego zabiegu medycznego lub wsparcia oraz opieki nad osobami tego wymagającymi
- osób należących do sił zbrojnych oraz Policji, które wracają w związku z wypełnianiem obowiązków z zagranicy
- osób jedynie przejeżdżających przez terytorium Niemiec (tranzyt).
Jeśli w żadnym z powyższych wyjątków nie uwzględniono interesów osoby, która uważa, że ma istotny powód, aby uniknąć kwarantanny, to w uzasadnionych przypadkach istnieje możliwość złożenia wniosku do właściwej instytucji o zwolnienie z obowiązku jej odbywania.
Zważywszy na interesy polskich firm, warto podkreślić, że obowiązek kwarantanny nie dotyczy pracowników sezonowych. Co istotne, pojęcie „pracownika sezonowego” zostało zdefiniowane w rozporządzeniu bardzo szeroko. Termin ten odnosi się nie tyle do osób, które pracują przez określoną część roku, w związku z konkretnym sezonem, porą roku, a także warunkami atmosferycznymi (zob. wyr. SN z dn. 3 kwietnia 1986 r., syg. III URN 20/86), ile do wszystkich osób, które przybywają na terytorium Niemiec w celu podjęcia pracy na okres co najmniej trzech tygodni). Innymi słowy, pracownikiem sezonowym jest każdy pracownik podejmujący pracę na okres przekraczający 3 tygodnie.
Osoby te nie mogą jednak wykazywać symptomów zarażenia koronawirusem, a także powinny w okresie pierwszych 14 dni pobytu pracować oraz być zakwaterowane w niewielkich grupach. Istotne jest bowiem stworzenie warunków porównywalnych z warunkami odosobnienia, dlatego też przykładowo opuszczanie miejsca zakwaterowania dopuszczalne jest wyłącznie w celu wykonywania pracy.
Z kolei pracodawca powinien zadbać o zapewnienie odpowiednich środków higieny oraz przedłożyć właściwej instytucji sprawozdanie z podjętych środków ostrożności.
Jeśli zatem omawiane przepisy wejdą w życie, to polscy pracownicy delegowani oraz pracujący bezpośrednio w firmach niemieckich powinni wystąpić do pracodawcy o wystawienie im zaświadczenia, zgodnie z którym udają się do Niemiec w celu podjęcia pracy na okres przekraczający 3 tygodnie. W gorszej sytuacji są osoby, które wracają do Polski i cały 14-dniowy pobyt w kraju stanowi okres kwarantanny, a następnie bezpośrednio wyjeżdżają do pracy do Niemiec, na okres poniżej 3 tygodni (np. w celu dokończenia zlecenia). W takiej sytuacji okres kwarantanny wyniesie aż 28 dni. Jak się wydaje, tak długo trwające odosobnienie nie stanowi już środka prewencji antywirusowej, lecz środek podobny w swej istocie do kary pozbawienia wolności. Rządy Polski i Niemiec powinny podjąć współpracę w celu uregulowania ograniczeń w ruchu transgranicznym w sposób bardziej proporcjonalny.