Minimum 6 godzin pracy daje 15 minut, ponad 9 godzin pracy – 2 x 15 minut, natomiast ponad 16 godzin pracy to aż 3 x 15 minut przerwy od pracy. Czy pracujący krócej mają prawo do przerw? Jak Kodeks pracy reguluje odpoczynek w trakcie dnia pracy? Jakie przerwy przysługują pracującym przy komputerze, a jakie osobom niepełnosprawnym?
Przerwy w pracy - Kodeks pracy 2024
Przerwy w pracy, które wliczane są do czasu pracy, reguluje art. 134 Kodeksu pracy. Z przepisu kodeksowego dowiadujemy się, że przerwa w pracy trwa 15 minut. Liczba przerw w czasie dnia pracy zależy od dobowego wymiaru czasu pracy obowiązującego w danym dniu. Zasadą jest, że praca co najmniej 6 godzin daje prawo do jednej przerwy, praca powyżej 9 godzin do dwóch przerw, a praca powyżej 16 godzin aż do trzech przerw.
| Dobowy wymiar czasu pracy | Przerwy w pracy |
| co najmniej 6 godzin | 15 minut |
| powyżej 9 godzin | 2 x 15 minut |
| powyżej 16 godzin | 3 x 15 minut |
Wszystkie przerwy w pracy należy wykorzystywać w trakcie pracy. Nie można ich kumulować i np. przychodzić później do pracy albo wychodzić wcześniej.
Warto podkreślić w tym miejscu, że pracodawca ma obowiązek udzielania pracownikom przerw w pracy. W przeciwnym razie narusza przepisy o czasie pracy, co stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika (art. 281 § 1 pkt 5 Kodeksu pracy), co zagrożone jest kara grzywny od 1000 do nawet 30000 zł.
Przerwa w pracy trwająca 60 minut?
Ponadto Kodeks pracy przewiduje możliwość wprowadzenia przez pracodawcę przerwy w pracy do 60 minut, ale niewliczanej do czasu pracy (art. 141 Kodeksu pracy). Oznacza to, że pracownik korzystający z niej nie otrzyma za ten czas wynagrodzenia za pracę. Przerwę taką ustala się w celu spożycia posiłku lub załatwienia spraw osobistych. Jak można ustalić taką przerwę? Wprowadza się ją w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie pracy albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.
Polecamy: Kodeks pracy 2024. Praktyczny komentarz z przykładami
Przerwy w pracy osób niepełnosprawnych
Zgodnie z Ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych osobom niepełnosprawnym przysługuje dodatkowa przerwa w pracy. Przerwa dla niepełnosprawnych pracowników również wynosi 15 minut. Czas ten powinien być przeznaczony gimnastykę i odpoczynek. Jest to przerwa dodatkowa, co oznacza, że przysługuje oprócz przerw ustanowionych w Kodeksie pracy.
Przerwy w pracy przy komputerze
Przepisy prawa pracy przewidują również dodatkowe przerwy dla pracowników wykonujących swoją pracę przy monitorach ekranowych. Po każdej godzinie pracy taka osoba powinna mieć 5 minut przerwy wliczanej do czasu pracy. Jeśli więc dobowy wymiar czasu pracy wynosi 8 godzin i po każdej godzinie pracy należy się przerwa to pracownik faktycznie może wykorzystać 7 takich przerw.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe:
§ 7.[Obowiązki pracodawcy] Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom:
1) łączenie przemienne pracy związanej z obsługą monitora ekranowego z innymi rodzajami prac nie obciążającymi narządu wzroku i wykonywanymi w innych pozycjach ciała - przy nieprzekraczaniu godziny nieprzerwanej pracy przy obsłudze monitora ekranowego lub
2) co najmniej 5-minutową przerwę, wliczaną do czasu pracy, po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2023, poz. 1465)
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2024, poz. 44)
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. z 1998 Nr 148, poz. 973)
