odpowiedź

Niektórym grupom ubezpieczonych, szczególnie narażonych na kontakt z koronawirusem, przysługuje wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy na preferencyjnych zasadach. Chodzi o tych, których niezdolność do pracy, kwarantanna, izolacja lub izolacja w warunkach domowych jest związana z wykonywaniem obowiązków służbowych. Przypomnijmy: prawo to zostało im przyznane na podstawie ustaw z 28 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19 (Dz.U. poz. 2112) i z 28 października 2020 r. o zmianie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19 (Dz.U. poz. 2113). []
Konieczny związek z COVID-19
Do grupy uprawnionych należą osoby zatrudnione w podmiotach leczniczych, które zyskały prawo do podwyższonego zasiłku za okres kwarantanny, izolacji, izolacji w warunkach domowych oraz niezdolności do pracy z powodu COVID-19. [przykład 1]
Zasiłek został przyznany z mocą wsteczną, tj. od 5 września. Dlatego w opisywanym powyżej problemie pracodawca powinien:
  • wypłaconą lekarzowi kwotę przekwalifikować jako zasiłek chorobowy;
  • obliczyć należny zasiłek w wysokości 100 proc.;
  • wypłacić w grudniu 2020 r. różnicę między nową przeliczoną kwotą 100 proc. a wypłaconą kwotą 80 proc.;
  • złożyć za grudzień 2020 r. za tego lekarza do ZUS dokumenty rozliczeniowe korygujące (raport rozliczeniowy ZUS RCA, raport świadczeniowy ZUS RSA oraz deklarację zbiorczą ZUS DRA).
Z kolei ubezpieczeni zatrudnieni w jednostkach organizacyjnych pomocy spolecznej za okres kwarantanny, izolacji, izolacji w warunkach domowych lub niezdolność do pracy w związku z COVID-19 od 29 listopada 2020 r. mają prawo do 100 proc. wynagrodzenia chorobowego, a potem zasiłku w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru. [przykład 2]

przykład 1

Nie każda niezdolność do pracy
Pielęgniarka zatrudniona w przychodni w grudniu 2020 r. zachorowała na anginę. Otrzymała zwolnienie lekarskie na 10 dni. W 2020 r. chorowała łącznie tylko 12 dni, dlatego za okres grudniowej niezdolności otrzyma wynagrodzenie chorobowe w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru. Co prawda pielęgniarka jest zatrudniona w podmiocie leczniczym, jednak nie przysługuje jej zasiłek na preferencyjnych zasadach. Niezdolność do pracy nie była spowodowana COVID-19 i nie powstała w związku z wykonywaniem obowiązków wynikających z zatrudnienia w podmiocie leczniczym.

przykład 2

Wynagrodzenie chorobowe
Pracownik domu pomocy społecznej w czasie pracy miał styczność z podopiecznym, u którego stwierdzono zakażenie COVID-19. W związku z tym został poddany obowiązkowej kwarantannie w okresie od 23 listopada do 15 grudnia 2020 r. Pracownik ten w 2020 r. chorował łącznie przez 20 dni i pobierał wynagrodzenie chorobowe finansowane przez pracodawcę. Za okres obowiązkowej kwarantanny otrzyma:
• wynagrodzenie chorobowe w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru za okres od 23 do 28 listopada 2020 r. (sześć dni – przed wejściem w życie przepisów);
• wynagrodzenie chorobowe w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru za okres od 29 listopada do 5 grudnia 2020 r. (siedem dni – od dnia obowiązywania nowych przepisów);
• zasiłek chorobowy w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru za okres od 6 do 15 grudnia 2020 r. (po przekroczeniu 33 dni). ©℗
ZUS w informacji na swojej stronie internetowej przedstawił dokładną listę dokumentów, które są wymagane do wypłaty zasiłku dla wymienionych grup osób. W przypadku gdy zobowiązany do wypłaty jest płatnik składek, takim dokumentem jest:
  • zaświadczenie lekarskie e-ZLA lub e-ZLA w związku z izolacją w izolatorium lub szpitalu, oświadczenie ubezpieczonego, że jego niezdolność jest spowodowana COVID-19, stwierdzenie przez płatnika składek, że niezdolność do pracy powstała w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych;
  • informacja na profilu płatnika składek na PUE ZUS o poddaniu ubezpieczonego obowiązkowi kwarantanny lub izolacji w warunkach domowych w związku z COVID-19, stwierdzenie przez płatnika składek, że niezdolność do pracy powstała w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych.
Jeśli zobowiązanym do wypłaty jest ZUS, dokumentem jest:
  • zaświadczenie lekarskie e-ZLA, oświadczenie ubezpieczonego, że niezdolność do pracy jest spowodowana COVID-19, zaświadczenie płatnika składek (Z-3 lub Z-3a); w punkcie „Uwagi” płatnik wpisuje, że ubezpieczony jest zatrudniony w podmiocie leczniczym albo w jednostce organizacyjnej pomocy społecznej oraz że jego niezdolność do pracy powstała w związku z wykonywaniem obowiązków wynikających z zatrudnienia w podmiocie leczniczym albo w jednostce organizacyjnej pomocy społecznej;
  • informacja z systemu EWP o poddaniu ubezpieczonego obowiązkowi kwarantanny lub izolacji w warunkach domowych w związku z COVID-19, zaświadczenie płatnika składek (Z-3 lub Z-3a) z adnotacją w „Uwagach”, że ubezpieczony jest zatrudniony w podmiocie leczniczym albo w jednostce organizacyjnej pomocy społecznej oraz że jego niezdolność do pracy powstała w związku z wykonywaniem obowiązków wynikających z zatrudnienia w podmiocie leczniczym albo w jednostce organizacyjnej pomocy społecznej.
Dokumenty można przesłać za pośrednictwem portalu PUE ZUS. W takim przypadku skan lub zdjęcie oświadczenia ubezpieczonego – potwierdzonego za zgodność z oryginałem – płatnik składek dołącza do zaświadczenia płatnika składek Z-3/Z-3a.
Strażacy
Podobna sytuacja jak zatrudnionych w podmiotach leczniczych będzie dotyczyła osób wykonujących zadania członka ochotniczej straży pożarnej. Jeśli odbywają kwarantannę, izolację, izolację w warunkach domowych albo są niezdolni do pracy – z powodu choroby zakaźnej powstałej w związku z wykonywaniem zadań członka ochotniczej straży pożarnej – mają prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru. Zasiłek będzie im przysługiwał, nawet jeśli nie wyczerpali limitu wynagrodzenia chorobowego w danym roku kalendarzowym.
ZUS informuje o dokumentach potrzebnych do wypłaty 100-proc. zasiłku w przypadku strażaków-ochotników. Jeśli niezdolność do pracy stwierdzono zaświadczeniem lekarskim albo zaświadczeniem w związku z izolacją w izolatorium lub szpitalu, konieczne będzie oświadczenie ubezpieczonego, że:
  • niezdolność do pracy jest spowodowana COVID-19 lub inną chorobę zakaźną;
  • powstała w związku z wykonywaniem zadań członka ochotniczej straży pożarnej.
Jeśli niezdolność do pracy stwierdzono wpisem w systemie o poddaniu ubezpieczonego obowiązkowi kwarantanny lub izolacji w warunkach domowych w związku z COVID-19, wymagane będzie oświadczenie ubezpieczonego, że kwarantanna lub izolacja w warunkach domowych powstała w związku z wykonywaniem zadań członka ochotniczej straży pożarnej. W sytuacjach wątpliwych płatnik zasiłku może poprosić ubezpieczonego o złożenie zaświadczenia przez naczelnika jednostki OSP, której ubezpieczony jest członkiem, lub Zarząd Powiatowej OSP.