O odroczenie może ubiegać się każdy płatnik aktualnie zobowiązany do opłacania składek, który ma chwilowe problemy ze spłatą swoich zobowiązań. Wniosek o przesunięcie terminu płatności powinien być wyczerpująco uzasadniony, wówczas bowiem rosną szanse na jego uwzględnienie przez ZUS. Zainteresowany powinien także wskazać okoliczności, które za tym przemawiają, i przedstawić dowody, że nie jest w stanie uregulować należnych składek w ustawowym terminie.

Zasady udzielania pomocy

Odroczenie terminu płatności składek polega na możliwości uregulowania ich, po porozumieniu z ZUS, w dłuższym okresie czasu. Zakład może odroczyć termin płatności należności z tytułu składek wyłącznie na wniosek zobowiązanego. Podstawą do jego uwzględnienia może być sytuacja gospodarcza płatnika lub inne przyczyny, które w ocenie ZUS będą zasługiwać na uwzględnienie. Dokonując tej oceny, ZUS musi też wziąć pod uwagę możliwości płatnicze dłużnika oraz stan finansów ubezpieczeń społecznych.
ZUS może ukarać płatnika składek grzywną w wysokości do 5 tys. zł

Zobacz również
Odroczeniu podlegają należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, z wyłączeniem kwot odpowiadających wysokości składek za pracowników lub innych ubezpieczonych (np. zleceniobiorców, nakładców). Przesunięte mogą zostać również płatności na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz Fundusz Emerytur Pomostowych.
Jeżeli ZUS uzna zasadność argumentów płatnika i zgodzi się na przełożenie terminu płatności, warunki dotyczące udzielanej ulgi ustali w formie umowy. Kontrakt ten będzie określał m.in. termin spłaty składek, co do których ZUS zgadza się na przesunięcie daty płatności. W związku z tym, iż jest to umowa, istnieje większe prawdopodobieństwo, że w przyszłości jej zapisy będą mogły być negocjowane, np. w sytuacji gdy kondycja ekonomiczna przedsiębiorcy ulegnie pogorszeniu. Płatnik będzie musiał wtedy również spełnić warunki niezbędne do udzielenia odroczenia, a także złożyć wniosek o zmianę warunków udzielenia ulgi. Należy jednak pamiętać, że wniosek taki musi być złożony przed upływem terminu odroczonej płatności, a do czasu podpisania aneksu do umowy jej warunki pozostają w mocy.

Korzyści płatnika

Skorzystanie z takiej formy ulgi pozwala powstrzymać negatywne skutki wynikające z przepisów przewidzianych na wypadek nieterminowych płatności. Dzięki odroczeniu nierzetelny płatnik nie musi obawiać się przymusowej egzekucji składki. Nie nalicza się również odsetek za zwłokę. Zamiast tego ZUS pobiera opłatę prolongacyjną. Ta jest naliczana od następnego dnia po ustawowym terminie płatności składki do dnia, do którego spłatę odroczono (włącznie).
Zawsze gdy ZUS udzieli odroczenia płatności, jednocześnie będzie musiał ustalić i nałożyć na płatnika obowiązek uiszczenia opłaty prolongacyjnej. Zasady jej wymiaru zostały określone w przepisach Ordynacji podatkowej (ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.). Podstawą wyliczenia opłaty jest kwota składek, a stawka wynosi połowę odsetek za zwłokę, obowiązującej w dniu podpisania umowy z zakładem.
W chwili obecnej stawka odsetek za zwłokę wynosi 11,5 proc., a zatem stopa procentowa do ustalenia opłaty przy odroczeniu terminu płatności wynosić będzie 5,75 proc. Wysokość opłaty prolongacyjnej zostanie wskazana w umowie o odroczeniu terminu płatności i należy ją uiścić w nowym terminie wyznaczonym dla płatności składek. Jeżeli jednak nie zostanie dotrzymany, płatnik będzie musiał zamiast tego uiścić odsetki za zwłokę liczone od następnego dnia po terminie płatności do daty wpłaty włącznie.

Cofnięcie ulgi

Nie tylko nieopłacenie należności w odroczonym terminie płatności jest naruszeniem warunków umowy, a tym samym przyczyną jej rozwiązania. Taki skutek płatnik wywoła również, jeżeli nie będzie regulował składek bieżących nieobjętych odroczeniem.
Z uwagi na publicznoprawny charakter należności z tytułu składek odroczenie terminu ich zapłaty jest rozwiązaniem wyjątkowym, gdyż zasadą jest regularne ich opłacanie.
Udzielenie tej ulgi, podobnie jak pozostałych ułatwień w spłacie należności z tytułu składek ZUS, może stanowić pomoc publiczną udzielaną przedsiębiorcy, która podlega weryfikacji przez Komisję Europejską i w razie negatywnej oceny może zostać cofnięta.

Jeżeli ZUS udzieli odroczenia płatności, jednocześnie będzie musiał ustalić i nałożyć na płatnika obowiązek uiszczenia opłaty prolongacyjnej.