UODO zabrał głos, na prośbę DGP, w sprawie problemów pracodawców stojących przed koniecznością przeprowadzenia zwolnień grupowych. Przypomnijmy, w artykule „Firmy robią czystki” (DGP nr 91/2025) opisywaliśmy, że pracodawcy chcą pomijać wymagany w kodeksie pracy etap rozpytywania związków zawodowych o to, czy pracownik, który ma być zwolniony, należy do organizacji. Ma to chronić firmy przed ucieczkami pracowników wytypowanych do zwolnienia na chorobowe.

Pracodawcy argumentują, że nie muszą rozpytywać o przynależność pracownika do związku, jeśli podwładny złożył dyspozycję o przelewaniu z pensji składki na poczet organizacji. Wówczas pracodawca ma wiedzę, że ta osoba jest członkiem związków. Opinie prawników w tej sprawie są jednak podzielone, dlatego oczekiwano stanowiska UODO.

W odpowiedzi dla DGP urząd zaznacza, że art. 30 ust. 3 ustawy o związkach zawodowych (Dz.U. z 2025 r. poz. 440) zobowiązuje pracodawcę do współdziałania z zakładową organizacją związkową w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy. Przed podjęciem decyzji o wypowiedzeniu umowy o pracę pracodawca jest zatem obowiązany zwrócić się do organizacji o informację, czy pracownik korzysta z jej ochrony. Nieudzielenie tej informacji w terminie pięciu dni od dnia otrzymania przez zakładową organizację związkową wniosku zwalnia pracodawcę z obowiązku współdziałania z organizacją w sprawach dotyczących tego pracownika.

„Tym samym powyższy przepis jednoznacznie nakazuje przeprowadzenie pierwszego etapu konsultacji, która polega na zapytaniu działającej u pracodawcy organizacji związkowej, czy dana osoba podlega obronie związkowej. Z powyższego nie zwalnia fakt, że pracodawca posiada wiedzę, który pracownik jest członkiem związku zawodowego. Wskazane przepisy nie zawierają wyłączeń” – tłumaczy UODO w piśmie będącym odpowiedzią na pytanie DGP. Zaznacza jednocześnie, że ważny jest cel przetwarzania danych, zgodnie z zasadą określoną w art. 5 ust. 1 lit. b RODO, w myśl której dane osobowe muszą być zbierane w konkretnych, wyraźnych i prawnie uzasadnionych celach i nieprzetwarzane dalej w sposób niezgodny z tymi celami. Czym innym jest bowiem potrącanie składki pracownika przez pracodawcę na konto związku zawodowego, a czym innym ustawowy obowiązek konsultacji zamiaru wypowiedzenia umowy o pracę z zakładową organizacją związkową – wyjaśnia UODO. Skoro przepisy zobowiązują pracodawcę do przetwarzania danych pracownika w celu realizacji zadań z art. 38 k.p., to takie działanie wypełnia przesłankę z art. 9 ust. 2 lit. b RODO.

Zdaniem ekspertów UODO należy przy tym pamiętać, że w każdym przypadku zgoda osoby, której dane dotyczą, powinna spełniać warunki ważnej i możliwej w każdym czasie do odwołania zgody wynikającej z art. 7 RODO oraz motywów 42 i 43 RODO. Jeśli nie są spełnione, taka zgoda nie jest ważna. ©℗