Sejm uchwalił nowelizację ustawy o repatriacji

Za nowelizacją zagłosowało 415 posłów, 16 wstrzymało się od głosu, nikt nie był przeciw.

Wcześniej posłowie opowiedzieli się za odrzuceniem poprawek, które podczas drugiego czytania zgłosił Andrzej Zapałowski (Konfederacja). Poprawki dotyczyły zwiększenia limitu finansów na pomoc dla repatriantów z 35 do 150 mln zł.

"Ewentualna próba wydatkowania kwoty w limicie zwiększonym do 150 mln zł z wielu względów może być ryzykowna, a szczególnie niemożliwa w roku 2025 ze względu na kalendarz" - mówił w środę na połączonym posiedzeniu sejmowej komisji administracji i spraw wewnętrznych oraz komisji łączności z Polakami za granicą wiceszef MSWiA Tomasz Szymański.

Co zakłada nowelizacja ustawy?

Nowelizacja ustawy o repatriacji autorstwa MSWiA zakłada m.in. zmianę organizacji przyznawania i wypłat jednorazowej pomocy finansowej repatriantom po przesiedleniu do Polski.

Wprowadza także wymóg wykazania przez osobę ubiegającą się o repatriację faktu deportacji bądź zesłania jej samej lub jej przodków z powodu polskiego pochodzenia przez władze byłego ZSRR na tereny azjatyckiej części tego państwa. Chodzi o uszczelnienie przepisów tak, aby z procedury repatriacyjnej mogły skorzystać wyłącznie osoby mające polskie korzenie.

Regulacja zakłada również podniesienie w latach 2025–2026 limitów wydatków na realizację zadań związanych z repatriacją o 35 mln zł rocznie, do 80 mln 757 tys. zł rocznie. Ma to umożliwić przyspieszenie repatriacji do Polski w szczególności za pośrednictwem ośrodków adaptacyjnych dla repatriantów i gmin.

Oprócz tego m.in. doprecyzowuje procedury przyznawania miejsc w ośrodkach adaptacyjnych dla repatriantów i wprowadza podstawy do badania przez pełnomocnika realizacji przez pracodawcę zobowiązań związanych z zatrudnieniem repatrianta, gdy oświadczenie pracodawcy lub umowa w sprawie zatrudnienia stanowiły dokument potwierdzający posiadanie źródeł utrzymania w Polsce na potrzeby wydania wizy krajowej w celu repatriacji.

Dostosowuje m.in. terminy na wydanie przez ministra spraw wewnętrznych postanowienia w sprawie zgody na wydanie wizy krajowej w celu repatriacji lub decyzji o zakwalifikowaniu do wydania takiej wizy do ustawowych terminów przekazywania opinii przez organy właściwe w sprawach bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego.

Umożliwia też wykazanie przez kandydata na repatrianta w toku procedury repatriacyjnej innych źródeł utrzymania niż umowa o pracę (np. dochody z tytułu umów o dzieło, umów-zleceń itp.). Upraszcza i doprecyzowuje procedurę uznania za repatrianta osób małoletnich czy kwestie związane z wydawaniem przez wojewodów decyzji w sprawie potwierdzenia obywatelstwa polskiego nabytego w drodze repatriacji.

Wydłuża także do sześciu miesięcy terminy na zakończenie spraw z zakresu obywatelstwa polskiego prowadzonych przed wojewodami i ministrem spraw wewnętrznych i administracji.

Zakłada objęcie wyłączeniem z opłaty skarbowej spraw związanych z uznaniem za repatrianta i z przyznaniem repatriantom i członkom ich najbliższej rodziny pomocy finansowej z budżetu państwa na podstawie ustawy o repatriacji, a w zakresie obywatelstwa polskiego podniesienie opłaty skarbowej, której przedmiotem są czynności urzędowe związane z wydaniem decyzji o nabyciu obywatelstwa polskiego (z 219 zł do 1000 zł) oraz decyzji stwierdzającej posiadanie lub utratę obywatelstwa polskiego (z 58 zł do 277 zł), a także wprowadzenie opłaty skarbowej również w przypadku wydania w wyżej wymienionych sprawach decyzji kończących postępowanie w inny sposób niż zgodnie z wnioskiem strony.

Wprowadza opłatę skarbową od czynności urzędowych w sprawach wniosków kierowanych do prezydenta RP o nadanie obywatelstwa polskiego oraz o wyrażenie zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego (1669 zł).

Według szacunków obecnie na repatriację czeka do 8 tys. osób, które złożyły w polskich konsulatach wnioski w tej sprawie. Kandydaci na repatriantów wywodzą się przede wszystkim z Kazachstanu. Dotychczasowy limit finansowy pozwala na przyjęcie do naszego kraju ok. 600–700 osób rocznie.

Repatriacja umożliwia powrót do kraju osobom polskiego pochodzenia lub narodowości polskiej, które przed 2001 r. zamieszkiwały w azjatyckiej części ZSRR lub krajów powstałych po jego rozpadzie. W praktyce są to najczęściej Polacy deportowani na Syberię i tereny zakaukaskie w latach 30. i 40. XX w., ich dzieci i wnuki.

Ustawa o repatriacji z 2000 r. zapewnia im możliwość nabycia obywatelstwa polskiego i zamieszkania w Polsce, pod warunkiem że potwierdzą swoje polskie pochodzenie przed konsulem RP. Gdy to zrobią, otrzymują promesę wydania wizy krajowej w celu repatriacji.

Nowe rozwiązania mają wejść w życie od 1 lipca 2025 r. z wyjątkiem przepisów związanych ze zmianą organizacji wypłat jednorazowej pomocy finansowej dla repatriantów, które zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. (PAP)