Rodzic, który mimo ustalonej opłaty nie będzie pokrywał kosztów umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej lub domu dziecka, zostanie przez gminę wpisany na listę dłużników.
Znajdujący się w specjalnej podkomisji rządowy projekt ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej reguluje m.in. kwestie związane z zasadami finansowania pobytu dziecka w rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej przez jego rodziców biologicznych.
Projekt ustawy przewiduje, że tak jak obecnie rodzice będą ponosić miesięczną opłatę w wysokości świadczeń wypłacanych na dzieci umieszczone w rodzinach zastępczych lub średnich miesięcznych kosztów utrzymania dziecka w placówce. Nie będą oni z nich zwolnieni, nawet jeżeli sąd orzekł wobec nich zawieszenie, ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej. Jedyny wyjątek stanowią rodzice dziecka, które zostało pozostawione bezpośrednio po urodzeniu. Ponadto rada gminy lub powiatu w uchwale określi szczegółowe warunki ustalenia opłaty, odstąpienia od niej, umorzenia lub rozłożenia na raty.
W przypadku gdy rodzic nie będzie się wywiązywał z zobowiązania ponoszenia opłaty przez 12 miesięcy, zostanie przez wójta lub starostę umieszczony na ogólnopolskiej liście dłużników prowadzonej przez biura informacji gospodarczej. Znalezienie się na niej oznacza problemy np. z uzyskaniem kredytu czy skorzystaniem z usług telekomunikacyjnych. Obecnie na listy dłużników gminy zgłaszają np. osoby zalegające z czynszem i dłużników alimentacyjnych, co ma ich mobilizować, aby zaczęli płacić alimenty na dzieci.
– Taki przepis może pomóc tylko w przypadku niewielkiej liczby rodziców, bo wielu z nich pracuje nielegalnie i nie wykazuje nam żadnych dochodów – mówi Beata Gralewska, dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Świdnicy.
Urszula Łóżniak, dyrektor PCPR Powiatu Łódzkiego Wschodniego, dodaje, że nawet obecne przepisy dotyczące współpłacenia są rzadko wykorzystywane, bo sytuacja dochodowa rodzin w ogóle ich nie kwalifikuje do ponoszenia opłat.
– Zgodnie z uchwałą radnych z płacenia są zwolnione rodziny z dochodem niższym niż 200 proc. kryterium obowiązującego w pomocy społecznej. To powoduje, że opłaty ponosi 5 proc. rodzin, których dzieci trafiły do opieki zastępczej – mówi Aldona Janyszak-Laska, zastępca dyrektora PCPR w Poznaniu.