rozwiń ›

Rola sztucznej inteligencji w zawodach prawniczych

W 2025 roku sztuczna inteligencja przestała być tematem futurystycznych prognoz i stała się realnym narzędziem codziennej pracy w kancelariach i biurach rachunkowych. Najnowsze rozwiązania technologiczne pozwalają nie tylko automatyzować proste czynności, ale również wspierać procesy decyzyjne, analityczne oraz komunikacyjne. Prawnicy i księgowi mają już do dyspozycji co najmniej kilka konkretnych narzędzi, które – przy odpowiedzialnym wdrożeniu – mogą znacząco zwiększyć wydajność pracy.

Dzięki nim kancelarie i biura rachunkowe mogą znacząco skrócić czas realizacji zadań, poprawić jakość obsługi klienta oraz zoptymalizować koszty operacyjne. Co istotne, skuteczność wdrożenia zależy nie tylko od technologii, lecz przede wszystkim od świadomego i odpowiedzialnego sposobu jej wykorzystania.

Rekomendacje KIRP – odpowiedzialne wdrażanie AI w pracy radcy prawnego

W odpowiedzi na rosnące zainteresowanie wykorzystaniem sztucznej inteligencji, Krajowa Izba Radców Prawnych przygotowała zestaw szczegółowych rekomendacji dotyczących korzystania z narzędzi AI przez radców prawnych. Dokument ten porusza kluczowe kwestie związane z etyką zawodową, tajemnicą radcowską, odpowiedzialnością zawodową, a także praktycznymi aspektami technicznymi wdrażania rozwiązań opartych na AI.

Wśród nadrzędnych zasad, jakie powinny towarzyszyć korzystaniu z AI, znajdują się:

  • zachowanie nadzoru człowieka nad działaniem AI – prawnik nie może bezrefleksyjnie wykorzystywać treści generowanych przez systemy AI, lecz powinien każdorazowo je analizować i weryfikować;
  • ochrona tajemnicy zawodowej i danych klientów – w szczególności zakaz wprowadzania do narzędzi zewnętrznych informacji stanowiących tajemnicę radcowską lub danych osobowych bez odpowiednich zabezpieczeń;
  • przejrzystość celu i funkcji narzędzia – obowiązek zrozumienia, jak działa dane rozwiązanie technologiczne i jakie dane przetwarza;
  • unikanie tzw. testowania na klientach – rekomendacja jednoznacznie odradza stosowanie nieprzetestowanych rozwiązań AI na rzeczywistych sprawach klientów;
  • odpowiedzialność końcowa – radca prawny ponosi pełną odpowiedzialność za treści, jakie trafiają do klienta lub są składane w jego imieniu, niezależnie od udziału AI w ich przygotowaniu.

Rekomendacje podkreślają, że technologia może znacząco zwiększyć efektywność pracy, ale jej użycie musi odbywać się w ramach jasno określonych ram etycznych i proceduralnych.

Szanse i możliwości, jakie daje sztuczna inteligencja

Wykorzystanie AI w pracy prawnika czy księgowego niesie ze sobą wiele potencjalnych korzyści. Narzędzia generatywne pozwalają zautomatyzować żmudne procesy, poprawić jakość usług i zwiększyć konkurencyjność. Do najważniejszych szans należą:

  • zwiększenie efektywności – AI może skrócić czas sporządzania dokumentów, wyszukiwania przepisów i analizowania akt;
  • dostęp do aktualnych informacji – zaawansowane modele językowe zintegrowane z aktualnymi bazami danych pozwalają na szybkie odnalezienie i cytowanie źródeł prawnych;
  • wsparcie w zarządzaniu wiedzą – AI umożliwia tworzenie baz wiedzy i systemów wspierających podejmowanie decyzji w kancelariach;
  • automatyzacja komunikacji z klientem – wstępne odpowiedzi na zapytania, briefingi czy streszczenia orzecznictwa mogą być przygotowywane przez narzędzia AI;
  • nowe modele świadczenia usług – możliwość wdrażania tzw. produktów prawnych online, czyli zautomatyzowanych usług dostępnych 24/7.

Zagrożenia i ryzyka związane z AI w pracy prawnika i księgowego

O ile szanse są znaczące, to nie sposób pominąć licznych zagrożeń, które mogą wiązać się z nieumiejętnym lub nieodpowiedzialnym wdrożeniem sztucznej inteligencji do praktyki zawodowej. Wskazuje się szczególnie na następujące obszary ryzyka:

  • błędy generowane przez AI (tzw. halucynacje) – niektóre modele tworzą pozornie spójne, ale merytorycznie błędne odpowiedzi, co może prowadzić do nieprawidłowych decyzji;
  • brak transparentności działania narzędzi – użytkownik często nie wie, na jakiej podstawie AI wygenerowała konkretny wynik;
  • zagrożenie dla tajemnicy zawodowej – wprowadzenie do systemów AI danych poufnych bez odpowiednich zabezpieczeń może prowadzić do ich utraty lub ujawnienia;
  • odpowiedzialność dyscyplinarna i cywilna – AI nie jest podmiotem prawnym, za skutki jej działania odpowiada zawsze człowiek;
  • erozja standardów zawodowych – nadmierne poleganie na AI bez krytycznej weryfikacji może prowadzić do spadku jakości usług i deprofesjonalizacji zawodu.

Przyszłość zawodów prawnika i księgowego w dobie AI

Wszystkie źródła zgodnie wskazują, że sztuczna inteligencja nie jest jedynie chwilową modą. Jej wpływ na zawody prawnicze i rachunkowe będzie coraz bardziej odczuwalny i strukturalny. Kancelarie oraz biura rachunkowe, które nie zdecydują się na wdrożenie odpowiednich rozwiązań, mogą w przyszłości stracić konkurencyjność. Jednocześnie to właśnie odpowiedzialne podejście do AI – oparte na wiedzy, etyce i procedurach – może stanowić o przewadze rynkowej w nadchodzących latach.

Podsumowanie

Sztuczna inteligencja staje się nieodłącznym elementem pracy prawników i księgowych, oferując liczne możliwości poprawy efektywności, dostępu do informacji i jakości świadczonych usług. Rekomendacje Krajowej Izby Radców Prawnych z 2025 roku tworzą ramy odpowiedzialnego korzystania z AI w kancelariach, kładąc nacisk na zachowanie nadzoru człowieka, ochronę tajemnicy zawodowej oraz przejrzystość działań. Jednocześnie należy zachować ostrożność wobec zagrożeń, jakie niesie niekontrolowane wdrażanie technologii – od ryzyka błędów po odpowiedzialność zawodową. W kontekście zachodzących zmian, skuteczne kancelarie i biura rachunkowe to te, które połączą wiedzę ekspercką z nowoczesnymi narzędziami, dbając jednocześnie o etykę i jakość świadczonych usług.

Najczęściej zadawane pytania

Czy radca prawny może używać sztucznej inteligencji bez narażania się na odpowiedzialność?

Tak, o ile zachowa nadzór nad treścią, nie wprowadza danych objętych tajemnicą i stosuje się do rekomendacji Krajowej Izby Radców Prawnych.

Jakie są największe zagrożenia związane z AI w kancelariach?

Halucynacje AI, ryzyko ujawnienia danych, brak transparentności działania i potencjalna erozja standardów zawodowych.

Czy AI może zastąpić pracę prawnika lub księgowego?

Nie – obecnie AI może być skutecznym narzędziem wsparcia, ale nie jest w stanie przejąć pełnej odpowiedzialności za decyzje prawne czy finansowe.

Jak wdrożyć AI w kancelarii w sposób bezpieczny i zgodny z etyką?

Należy opracować politykę korzystania z AI, przeszkolić zespół, wdrożyć systemy nadzoru i regularnie aktualizować procedury zgodnie z zaleceniami organów zawodowych.

Czy klient powinien być informowany o wykorzystaniu AI w jego sprawie?

Zgodnie z zasadami przejrzystości i rzetelności świadczenia usług, rekomendowane jest poinformowanie klienta o wykorzystaniu narzędzi sztucznej inteligencji, zwłaszcza jeśli wpływają one na sposób opracowywania dokumentów czy analizy danych. Takie działanie buduje zaufanie i pozwala uniknąć nieporozumień związanych z zakresem odpowiedzialności.