Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Słyszałam, że świadczenie 500 plus nie może być zajęte. Czy to prawda – pyta pani Aldona. – Niedługo będę je pobierać, ale mam długi – martwi się czytelniczka
Osoba, która ma prawo do świadczenia, ale jednocześnie jest zadłużona, a postępowanie w stosunku do niej prowadzi komornik sądowy, nie musi się już martwić o obiecane pieniądze. Za kilka dni zacznie obowiązywać ustawa, która chroni jej środki z 500 plus.
Do niedawna świadczenie wychowawcze nie podlegało egzekucji tylko teoretycznie. Wyłączenia zostały wprowadzone zarówno w kodeksie postępowania cywilnego, jak i w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Uzupełniono katalog zwolnień spod egzekucji obejmujący m.in. świadczenia alimentacyjne, świadczenia i dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe właśnie o nowo wprowadzone świadczenie wychowawcze. W rzeczywistości w przepisach była luka, która sprawiała, że organ egzekucyjny mógł je zająć. Zwolnienie świadczenia wychowawczego spod egzekucji w praktyce trwało do momentu przekazania go na rachunek bankowy uprawnionego (dłużnika). Zajęcie konta nie może wprawdzie obejmować środków pochodzących ze źródeł, które nie podlegają egzekucji (por. uchwała SN z 26 lutego 2015 r., sygn. akt III CZP 104/14), jednak komornik sądowy, dokonując go, nie mógł mieć wiedzy, jakie środki znajdują się na nim i skąd pochodzą.
Banki i komornicy działali zgodnie z zasadą aprobowaną w orzecznictwie, że pieniądze wpłacone na rachunek bankowy „tracą tożsamość”. Zatem środki na rachunkach są wolne od zajęcia do wysokości trzykrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (aktualnie to kwota 12 412,65 zł).
Osoby zadłużone mogły się uchronić przed zabraniem świadczenia, pobierając je do rąk własnych. Podobnie też mogli postąpić rodzice uprawnieni do 500 zł na dziecko. Natomiast w razie wpłaty środków dokonanej na konto bankowe pozostawało zwrócić się do komornika o wyrażenie zgody na dokonywanie wypłat z rachunku kwot stanowiących świadczenie wychowawcze na podstawie art. 889 par. 1 kodeksu postępowania cywilnego. Uzasadniając taki wniosek, należało zwrócić uwagę komornika na fakt zwolnienia spod egzekucji świadczenia wychowawczego i przedłożyć wyciąg z rachunku potwierdzający wpłynięcie na konto wspomnianego świadczenia. Trzeba było się jednak liczyć z długim postępowaniem.
Wobec problemu Krajowa Rada Komornicza wystosowała pismo do premier Beaty Szydło. Jednocześnie podjęła 5 kwietnia 2016 r. uchwałę wskazującą komornikom sposób postępowania. Stanęła na stanowisku, że pouczenia do zajęć rachunków bankowych powinny być uzupełniane o klauzulę następującej treści: „Komornik poucza, że w przypadku, gdy na zajęty rachunek bankowy wpływa świadczenie wychowawcze w rozumieniu ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowaniu dzieci, zajęcie ulega ograniczeniu w ten sposób, że kwota świadczenia wychowawczego nie podlega przekazaniu”.
Pojawiło się jednak rozwiązanie faktycznie chroniące osoby pobierające świadczenia i dodatki. 26 lipca prezydent podpisał ustawę z 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy– Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw. Zacznie ona obowiązywać 20 sierpnia.
Żeby uchronić świadczenia przed egzekucją prowadzoną z rachunku bankowego i w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej a także wyeliminować ewentualne omyłkowe zajęcia komornicze, ustawodawca umożliwia prowadzenie przez banki i kasy rachunków rodzinnych. Ich posiadaczami będą mogły być wyłącznie osoby fizyczne, którym przyznano niepodlegające egzekucji świadczenia, dodatki, zasiłki i inne kwoty wypłacane ze środków publicznych, np. świadczenie wychowawcze, świadczenia rodzinne i z pomocy społecznej. Na konto rodzinne będą wpłacane tylko środki pieniężne pochodzące z tych świadczeń, a rachunek będzie wyłączony spod egzekucji.
Osoba zainteresowana otworzeniem rachunku rodzinnego będzie musiała dostarczyć bankowi lub kasie zaświadczenie wystawione przez jednostkę wypłacającą świadczenia np. gminę, zawierające numery rachunków bankowych, z których są one wypłacane. Otwarcie i prowadzenie rachunku rodzinnego i wypłaty z niego będą wolne od opłat i prowizji. Nieodpłatne będzie również wydanie karty do rachunku i wypłaty z bankomatów danego banku i wskazanych przez kasę. Prowadzenie rachunków rodzinnych będzie leżeć w gestii banku oraz osoby zainteresowanej, od której woli zależeć będzie jego uruchomienie.
Podstawa prawna
Art. 2 ustawy z 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1177). Ustawa z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowaniu dzieci (Dz.U. z 2016 r. poz. 195). Art. 833 par. 6, art. 889 par. 1 pkt 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 101 ze zm.). Art. 10 par. 4 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1619 ze zm.).
