SN potwierdził, że brak indywidualnego pouczenia o złożeniu zaświadczenia o wysokości podatku nie zapobiega wyłączeniu z ubezpieczeń. Uchwała nie została jednak podjęta jednomyślnie
Sąd Najwyższy wydał 17 września 2015 r. uchwałę (sygn. akt III UZP 1/15), która jest szczególnie istotna dla rolników (albo raczej dla osób, które podlegają ubezpieczeniu rolniczemu) prowadzących jednocześnie działalność gospodarczą. Dodatkowa aktywność nie wyłącza z rolniczych ubezpieczeń po spełnieniu kilku warunków, m.in. nieprzekroczeniu pewnej kwoty podatku dochodowego w danym roku. Obecnie wynosi ona 3204 zł. Rolnik albo domownik prowadzący działalność mają obowiązek do 31 maja każdego roku złożyć do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego zaświadczenie lub oświadczenie, że nie przekroczył kwoty granicznej podatku. Niezłożenie żadnego z tych dokumentów skutkuje automatycznym ustaniem ubezpieczenia rolniczego i przejściem do systemu powszechnego (ZUS) z dniem, do którego rolnik lub domownik zobowiązany był je złożyć, chyba że zaprzestano prowadzenia działalności gospodarczej w sposób trwały lub okresowy przed upływem terminu złożenia tego zaświadczenia albo oświadczenia. Gdy dopiero rozpoczyna działalność, na złożenie tych dokumentów ma 14 dni. Jeśli tego nie dopełni, zostaje wyłączony z ubezpieczenia wstecznie – od dnia rozpoczęcia działalności.
Rolnik ze świadczeniem za opiekę zostanie w KRUS

Zobacz również
W sprawie, którą rozpoznawał Sąd Najwyższy, istota sporu polegała na tym, że organ rolniczego ubezpieczenia nie poinformował ubezpieczonego o zmianie przepisów obowiązujących w tym zakresie, w związku z czym prowadzący działalność nie złożył stosownego zaświadczenia ani oświadczenia. Prezes KRUS wydał więc decyzję stwierdzającą ustanie podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników oraz ustanie obowiązku opłacania składek za ten czas. Skład rozpoznający sprawę przekazał ją powiększonemu składowi SN, ponieważ występowały dotąd rozbieżności w orzecznictwie. Ten w uchwale z 17 września 2015 r. stwierdził, że brak indywidualnego pouczenia ubezpieczonego nie może uchylić sankcji za niedopełnienie tego obowiązku, a więc wyłączenie z ubezpieczenia rolniczego było prawidłowe.
Nie opublikowano jeszcze uzasadnienia uchwały. Wydawałoby się, że stanowisko SN było oczywiste, skoro wszyscy znamy zasadę, że nieznajomość prawa szkodzi. Nie można usprawiedliwiać się nieznajomością obowiązujących regulacji. Co ciekawe, uchwałę podjęto z jednym zdaniem odrębnym, którego lektura może być bardzo ciekawa.
Podstawa prawna
Art. 5a ust. 3 i 4 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 704 ze zm.).