Sprawa dotyczyła interpretacji przepisów, wskazujących przypadki, w których dopuszczalne jest przyznanie świadczenia kompensacyjnego.
Dyplomowana nauczycielka posiadająca prawie 35 letni staż pracy postanowiła rozwiązać stosunek pracy łączący ją z jedną ze szkół podstawowych. W kwietniu 2014 roku złożyła u dyrektora placówki podanie o rozwiązanie umowy o pracę z końcem miesiąca na podstawie porozumienia stron. Skorzystała w ten sposób z uprawnienia przysługującego na postawie Kodeksu pracy (Dz. U. z 2014, poz. 1502). Stosowna informacja została zapisana w świadectwie pracy.
Następnie kobieta złożyła wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o przyznanie jej świadczenia kompensacyjnego na podstawie przepisów ustaw: o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r., Nr 153, poz. 1227 z zm.), o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz. U. z 2009r., Nr 97, poz. 800 z zm. – dalej ustawa). Niestety otrzymała decyzję odmowną. Zdaniem podmiotu sposób w jaki rozwiązała ostatni stosunek pracy nie spełnił wymogów zapisanych w Karcie Nauczyciela (DZ. U. z 2014r. poz. 191).
W odpowiedzi pedagog złożyła odwołanie do Sądu Okręgowego. Skład orzekający przypomniał, że zgodnie z ustawą „prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego mają nauczyciele zatrudnieni w publicznych i niepublicznych przedszkolach, szkołach publicznych i niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych oraz publicznych i niepublicznych placówkach kształcenia ustawicznego i placówkach w rozumieniu art. 2 pkt 5 i 7 ustawy o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z zm.), którzy spełniają łącznie następujące warunki:
1) osiągnęli wymagany wiek;
2) posiadają odpowiedni okres składkowy i nieskładkowy –wynoszący 30 lat, w tym 20 lat wykonywania pracy w wyżej wymienionych jednostkach, w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć;
3) rozwiązali stosunek pracy, przy czym świadczenie przysługuje również w przypadku rozwiązania stosunku pracy lub wygaśnięcia stosunku pracy w sytuacji całkowitej lub częściowej likwidacji szkoły.
Sąd uznał interpretację przedstawioną przez ZUS za niewłaściwą. Jego zdaniem „brzmienie art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy wskazuje na to, że stosunku pracy powinien zostać rozwiązany z inicjatywy nauczyciela, tj. na jego wniosek. Do rozwiązania stosunku pracy nie musi jednak dojść w następstwie dokonanego przez nauczyciela wypowiedzenia. Stosunek pracy z inicjatywy nauczyciela może również zostać rozwiązany za porozumieniem stron”. Oznacza to, że „do rozwiązania stosunku pracy na mocy art.4 ust 1 pkt 3 nie musi dojść w oparciu o przepisy Karty Nauczyciela, jeżeli nauczyciel spełnił warunki określone w art.4 ust 1-3 ustawy. Wymóg rozwiązania stosunku pracy w oparciu o przepisy tylko Karty Nauczyciela jest dodatkowym warunkiem do prawa do świadczenia kompensacyjnego, o czym świadczy treść art.4 ust 2 ustawy, że „nauczycielom spełniającym warunki określone w ust. 1 pkt 1 i 2 świadczenie przysługuje również w przypadku rozwiązania stosunku pracy lub wygaśnięcia stosunku pracy w okolicznościach określonych w art. 20 ust. 1, 5c i 7 Karty Nauczyciela, a w szczególności sformułowanie „również””.
Na takiej podstawie sąd przyznał nauczycielce prawo do świadczenia kompensacyjnego od chwili złożenia wniosku.
ZUS wniósł apelację od tego wyroku. Sąd Apelacyjny przychylił się do stanowiska Sądu Okręgowego i uznał apelację za bezzasadną, przez co jego zdaniem nie zasłużyła ona na uwzględnienie.
„Ustawa Karta Nauczyciela w rozdziale 4 określa zasady nawiązania i rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem. Przepisy te mają one charakter gwarancyjny i zapewniają stabilność stosunku pracy nauczyciela, chroniąc przed rozwiązaniem umowy o pracę lub odwołaniem nauczyciela mianowanego bez istotnych przyczyn. Przepisy te są przepisami szczególnymi i mają pierwszeństwo przed przepisami kodeksu pracy, ale reguła ta nie oznacza, że przepisy kodeksu pracy są wyłączone w zakresie nieuregulowanym w tej ustawie. Przepis art.91c ust.1 Karty Nauczyciela wprost przewiduje, że zakresie spraw wynikających ze stosunku pracy, nieuregulowanych przepisami ustawy, mają zastosowanie przepisy kodeksu pracy” – umotywowali sędziowie.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, Sygn. akt. III AUa 1043/14.