Prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość uzyskiwanego przychodu z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na którego rzecz wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury ustalonym w decyzji organu rentowego. Taka zasada wynika z art. 103 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
Kogo dotyczy zawieszenie
Przedstawiona wyżej zasada zawieszenia świadczenia z powodu kontynuowania zatrudnienia dotyczy wyłącznie emerytów. Tak więc fakt kontynuowania zatrudnienia przez osoby, który uzyskają prawo do renty rodzinnej lub renty z tytułu niezdolności do pracy - pozostaje bez wpływu na pobieranie tego świadczenia.
Osoba, która przed przyznaniem emerytury jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę nakładczą, umowy agencyjnej, czy zlecenia albo prowadzi działalność pozarolniczą, nie musi rozwiązywać umowy czy też zaprzestać prowadzenia działalności pozarolniczej.
Zawieszenie prawa do emerytury z powodu kontynuowania zatrudnienia dotyczy także osób, które ukończyły powszechny wiek emerytalny (dla kobiety wynosi on 60 lat, a dla mężczyzny 65 lat). Zasada ta nie dotyczy jednak emerytury z urzędu przyznawanej zamiast renty z tytułu niezdolności do pracy osobie, która osiągnęła wiek 60 lat - kobieta i 65 lat - mężczyzna oraz podlegała ubezpieczeniu społecznemu albo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Emerytura z urzędu przyznana osobie, która kontynuuje zatrudnienie u dotychczasowego pracodawcy bez rozwiązania stosunku pracy, nie podlega zawieszeniu.
Rozwiązanie stosunku pracy
W przypadku gdy osoba ubiegająca się o emeryturę jest zatrudniona u więcej niż jednego pracodawcy na podstawie stosunku pracy, w celu wypłaty emerytury powinna rozwiązać stosunek pracy ze wszystkimi pracodawcami.
ZUS uzna, że został spełniony warunek dotyczący rozwiązania stosunku pracy, jeżeli emeryt go rozwiąże, a następnie nawiąże go z tym samym pracodawcą, na rzecz którego wykonywał pracę bezpośrednio przed przyznaniem prawa do emerytury. Nie ma przy tym znaczenia, czy pomiędzy rozwiązaniem a nawiązaniem stosunku pracy występuje przerwa czy też nie. O tym, czy po ponownym nawiązaniu stosunku pracy ZUS będzie wypłacał emeryturę w pełnej, czy też zmniejszonej wysokości, decyduje wysokość osiąganego przychodu i wiek emeryta.
Nie można uznać za spełniony warunek dotyczący rozwiązania stosunku pracy w sytuacji, gdy ponowne zatrudnienie na tej podstawie zostało podjęte wprawdzie po zgłoszeniu wniosku o emeryturę, ale przed dniem nabycia prawa do emerytury.
Podjęcie wypłaty emerytury
W razie ustania przyczyny powodującej wstrzymanie wypłaty świadczenia, wypłatę wznawia się od miesiąca ustania tej przyczyny nie wcześniej jednak, niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o podjęcie tej wypłaty.
Wypłata emerytury może być podjęta najwcześniej od miesiąca, w którym został rozwiązany stosunek pracy, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zostanie zgłoszony wniosek i przedłożono świadectwo pracy lub zaświadczenie potwierdzające fakt i datę rozwiązania stosunku pracy.
PRZYKŁAD
UMOWA O PRACĘ PRZED UZYSKANIEM EMERYTURY
Franciszka G. złożyła 4 września 2007 r. wniosek o emeryturę w związku z osiągnięciem 20 września 2007 r. 60 lat. W dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę nie pozostawała w zatrudnieniu. Podjęła pracę na podstawie umowy o pracę 15 września 2007 r. ZUS przyznał jej prawo do emerytury od 20 września 2007 r., ale je zawiesił z powodu kontynuowania zatrudnienia na podstawie stosunku pracy zawartego z pracodawcą, na rzecz którego wykonywała pracę przed dniem przyznania emerytury.
PRZYKŁAD
WYPŁATA EMERYTURY PO USTANIU PRZYCZYNY ZAWIESZENIA
ZUS zawiesił Markowi K. prawo do emerytury przyznanej w czerwcu 2007 r. z powodu kontynuowania zatrudnienia na podstawie stosunku pracy na rzecz pracodawcy, u którego był zatrudniony przed dniem przyznania emerytury (przed 1 czerwca 2007 r.). Marek K. rozwiązał stosunek pracy 30 sierpnia 2007 r. i w tym dniu złożył świadectwo pracy potwierdzające powyższą okoliczność. Należy uznać, że 31 sierpnia 2007 r. ustała przyczyna, dla której emerytura była zawieszona. Dlatego też ZUS podjął wypłatę emerytury Marka K. od 1 sierpnia 2007 r., tj. od miesiąca ustania przyczyny.
PRZYKŁAD
DOSTARCZENIE DO ZUS ŚWIADECTWA PRACY
Jadwiga D. ma przyznaną emeryturę od lipca 2007 r. w związku z ukończeniem 55 lat i udokumentowaniem 30-letniego okresu zatrudnienia. Pracowała ona do 31 sierpnia 2007 r. Świadectwo pracy potwierdzające ustanie zatrudnienia złożyła 3 października 2007 r. ZUS podjął wypłatę emerytury w pełnej wysokości od miesiąca zgłoszenia wniosku i przedłożenia świadectwa pracy, tj. od 1 października 2007 r.
PRZYKŁAD
ZAŁOŻENIE WŁASNEJ FIRMY PO PRZYZNANIU EMERYTURY
ZUS przyznał prawo do emerytury pracowniczej Agnieszce M. od 17 września 2007 r., tj. od ukończenia 55 lat. Pracowała na podstawie stosunku pracy przez ponad 30 lat, nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego, Agnieszka M. prowadzi od kilku lat pozarolniczą działalność, płacąc składki od najniższej podstawy wymiaru (60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia). ZUS podjął wypłatę emerytury Agnieszce M. w pełnej wysokości. Nie ma w tym przypadku zastosowania zasada o zawieszeniu świadczenia z powodu kontynuowania zatrudnienia, ponieważ emerytka prowadzi pozarolniczą działalność, a nie wykonuje pracy na podstawie stosunku pracy.
PRZYKŁAD
DWA ETATY I PRACA NA UMOWĘ ZLECENIA
Ludwik J. złożył wniosek o emeryturę w związku z ukończeniem 65 lat i udokumentowaniem 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego. Składając wniosek o emeryturę, był zatrudniony w trzech firmach, z tym że w dwóch na podstawie stosunku pracy w wymiarze 1/3 etatu (w każdej), a w trzeciej na podstawie umowy zlecenia. ZUS przyznał prawo do emerytury od miesiąca zgłoszenia wniosku i zawiesił prawo do wypłaty emerytury z powodu kontynuowania zatrudnienia na podstawie stosunku pracy w dwóch firmach. Nie ma przy tym znaczenia, że praca była wykonywana w niepełnym wymiarze czasu pracy. ZUS będzie wypłacał emeryturę, stosując ogólne zasady zawieszalności świadczenia dopiero wówczas, gdy nastąpi rozwiązanie stosunku pracy z dwoma pracodawcami. Wypłata emerytury nie jest natomiast uzależniona od rozwiązania zawartej ze zleceniodawcą umowy.
PRZYKŁAD
DORABIANIE DO RENTY BEZ OGRANICZEŃ
Maria K. jest uprawniona do renty rodzinnej od 2002 roku. Renta wypłacana jest w zmniejszonej wysokości. W październiku 2007 r. ukończyła 60 lat i złożyła wniosek o emeryturę. Maria K. pracuje od ponad 20 lat na podstawie stosunku pracy w jednym zakładzie pracy i ma zamiar kontynuować ją do końca grudnia 2007 r. ZUS przyzna emeryturę od dnia, w którym Maria K. ukończyła 60 lat, jednakże z powodu nierozwiązania stosunku pracy prawo do niej zostanie zawieszone. Emerytura jest wyższa niż renta rodzinna, lecz do czasu rozwiązania stosunku pracy w dalszym ciągu będzie wypłacana renta rodzinna. Marii K. przez to, że ma ukończone 60 lat i ustalone prawo do emerytury, ZUS będzie wypłacał rentę rodzinną w pełnej wysokości.
MARCIN WOLSKI
gp@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 103-106, art. 135 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).