Sytuacja w Turcji wciąż napięta. Czwarty dzień trwają manifestacje przeciwko rządom premiera Recepa Tayyipa Erdogana. Według tamtejszego stowarzyszenia lekarzy, podczas protestów zginął 20-latek. Amnesty International informuje natomiast, że w ostatnim czasie rannych miało zostać ponad tysiąc osób. Według niepotwierdzonych informacji Amnesty, już wcześniej odnotowano dwie ofiary śmiertelne.

To, co było lokalnym protestem, w ciągu kilku dni przerodziło się w Turcji w masowe wystąpienia. Pierwsze manifestacje odbyły się w Stambule i były protestem przeciwko planom likwidacji jednego z najpopularniejszych parków w centrum miasta. Po tym, jak policja odpowiedziała na protesty siłą, przekształciły się one w antyrządowe zamieszki, które zaczęły wybuchać także w innych miastach, w tym w Ankarze i Izmirze. Protestujący Turcy zarzucają urzędującemu premierowi Recepowi Tayyipowi Erdogaowi autorytaryzm i dążenie do przekształcenia Turcjii w kraj islamski.

Policja do spacyfikowania protestujących używa armatek wodnych i gazu łzawiącego. Wczoraj turecki rząd podał, że zatrzymano około 1700 demonstrantów. Zastrzeżono, że większość z nich zwolniono po przesłuchaniach.

Sytuacji w Turcji na pewno nie poprawią także plany jednej z tamtejszych central związkowych, lewicowej KESK. Zapowiada ona na jutro i pojutrze strajk ostrzegawczy. Ma to być protest przeciwko tłumieniu przez policję antyrządowych demonstracji. W skład KESK wchodzi 11 związków zawodowych, które mają łącznie prawie ćwierć miliona członków.

Tymczasem Turecki premier wzywa do "zachowania spokoju". Recep Tayyip Erdogan poprosił, aby jego rodacy nie dali sprowokować się demonstrantom, których nazwał "ekstremistami". Wcześniej minister spraw zagranicznych Ahmet Davutoglu wezwał protestujących, by wrócili do domów. Jak podkreślił, jesli sytuacja nie zmieni się, ucierpi na tym reputacja państwa tureckiego.

Opinie ekspertów w sprawie sytuacji w Turcji są podobne. Politolog Adam Balcer powiedział IAR, że tego, co dzieje się teraz w tym kraju, nie można porównywać z "arabską wiosną". Znawca problematyki tureckiej twierdzi, że obecne demonstracje przeciwko rządowi to po prostu wybuch niezadowolenia ludzi z polityki przywódców. Rządząca Partia Sprawiedliwości i Rozwoju, która zdemokratyzowała kraj, teraz stała się arogancka - dodał politolog. Tłumaczył, że od kilku lat w Turcji ograniczona jest wolności mediów, a w miastach nie odbywają się konsultacje społeczne przy podejmowaniu decyzji o wielkich projektach infrastrukturalnych.

Do buty władz doszły kwestie światopoglądowe - uważa rozmówca IAR. Społeczeństwo Turcji wciąż jest społeczeństwem konserwatywnym, jednak istnieją duże grupy, szczególnie młodych ludzi, które nie akceptują poczynań rządu. "Są też skrajni nacjonaliści oraz lewacy z flagami Kuby, z flagami Syrii Asada i komunistycznymi znakami" - powiedział Adam Balcer.

"W Turcji rodzi się społeczeństwo obywatelskie. Ludzie chcą mieć trochę wolności bliżej siebie" - to z kolei opinia socjologa Grzegorza Makowskiego. Także on podkreśla, że kraj jest scentralizowany i nie ma praktyki konsultacji społecznych. "Na kanwie lokalnych protestów ludzie się obudzili i stwierdzili, że chcą od władzy czegoś więcej, ale to coś innego niż arabska wiosna" - podkreślił Grzegorz Makowski. Zaznaczył też, że Turcy nie są społeczeństwem biernym: frekwencja w ostatnich wyborach wyniosła 80 procent.

Nasi dyplomaci w Turcji apelują do Polaków przebywających w tym kraju o zachowanie ostrożności. Konsul Witold Leśniak ostrzega przed niebezpieczeństwem, jakie może wyniknąć z nierozważnego zachowania się. "Należy unikać miejsc, gdzie odbywają się demonstracje oraz nie dołączać do nich" - powiedział. W nagłych przypadkach konsulat prosi o kontakt telefoniczny: (009) 05304691881, (009) 05335249874 lub (009) 05324349369.