Program ten miał na celu pomoc legalnie przebywającym w Polsce obcokrajowcom w znalezieniu zatrudnienia oraz lepszym funkcjonowaniu w społeczeństwie. Zdaniem NIK jego realizacja nie była w pełni przemyślana. Przed jego ogłoszeniem nie obowiązywał spójny system polityki migracyjnej, co utrudniało skuteczne działania, adekwatne do potrzeb.

Program nie zastąpi polityki migracyjnej

Sytuacji nie ułatwiało także to, że program nie był powiązany z innymi planami i dokumentami strategicznymi rządu dotyczącymi migracji i polityki społecznej. Konkurs został ogłoszony w lutym 2022 r., dzień po wybuchu wojny w Ukrainie. Decyzja o jego uruchomieniu nie była poprzedzona uzgodnieniami z innymi organami administracji rządowej ani konsultacjami społecznymi.

„Przede wszystkim brakowało wyraźnie zdefiniowanych wskaźników i mierników, które pozwalałyby ocenić, czy program osiąga swoje cele i jakie będą jego długoterminowe skutki. To utrudniło monitorowanie postępów i ocenę efektywności działań, a także identyfikację nieprawidłowości” – czytamy w raporcie.

Jak wskazuje NIK, w regulaminie konkursu określono kryteria oceny ofert, które nie były w pełni precyzyjne. Ponadto konkurs został przeprowadzony z naruszeniem przepisów, gdyż nie zawierał terminów jego rozstrzygnięcia oraz ogłoszenia wyników. Z kolei czas na zwrot niewykorzystanej dotacji był niezgodny z terminem określonym w przepisach o finansach publicznych.

10 razy mniej pieniędzy

NIK wskazała też na inne nieprawidłowości. Minister pracy wybrał do przygotowania i realizacji programu jednostkę organizacyjną ministerstwa, która nie miała wcześniej doświadczenia w prowadzeniu takich projektów i nie dostała wystarczającego wsparcia, np. w postaci szkoleń. W trakcie kontroli ustalono również, że zespół oceniający oferty nie sporządzał uzasadnień dla przyznanych punktów, co naruszało regulamin konkursu.

„Brak uzasadnień jest szczególnie ważny w sytuacji, gdy nie wszystkie kryteria merytoryczne były jasno opisane w dokumentacji, więc nie wiadomo dokładnie, na jakiej podstawie oferty otrzymały punkty” – wskazuje NIK.

W ramach programu zrealizowano projekty na kwotę 97,7 mln zł. Tymczasem podmioty, które się zgłosiły do konkursu, wnioskowały o 980 mln zł. ©℗