Nauczyciele narzekają na niskie zarobki, resort co jakiś czas uspokaja sytuację podwyżkami. Najniższe wynagrodzenie zasadnicze przewidziane dla nauczycieli to aktualnie 3600 zł brutto. Od 1 stycznia 2024 r. płaca minimalna wzrośnie do 4242 brutto, a więc najmniej zarabiający nauczyciele mogą liczyć na wyrównanie do poziomu minimalnej pensji. A co z pozostałymi? Ile tak naprawdę zarabiają nauczyciele?

Składowe nauczycielskiego wynagrodzenia

Nauczycielska pensja to wynagrodzenie zasadnicze oraz dodatki i nagrody. Podstawowe kwestie związane z jej wysokością określa art. 30 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 984 ze zm.). Zgodnie z treścią tego przepisu nauczycielskie wynagrodzenie składa się z:

  • wynagrodzenia zasadniczego,
  • wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe,
  • wynagrodzenia za godziny doraźnych zastępstw,
  • dodatków: za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego – w tym z tytułu sprawowania funkcji wychowawcy klasy oraz za warunki pracy,
  • nagród i inne świadczeń wynikających ze stosunku pracy, z wyłączeniem świadczeń z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych i dodatku socjalnego, czyli tzw. dodatku wiejskiego.

Ile zarabia początkujący nauczyciel?

Aktualnie najniższe wynagrodzenie zasadnicze przewidziane dla nauczyciela to 3600 zł brutto.

Są to pieniądze dla pedagogów rozpoczynających pracę zawodową. Ich płaca rośnie dopiero z doświadczeniem i stażem pracy. Tyle, że te pieniądze to nieraz wszystko co nauczyciel dostanie, bowiem rozpoczynając pracę zawodową nie ma dodatków, np. za wysługę lat czy motywacyjnego, a Karta Nauczyciela przewiduje dla niego tylko jednorazowy dodatek na start w wysokości 1000 zł, którego więcej w czasie drogi zawodowej nie dostanie. Te 3600 zł odpowiada dokładnie płacy minimalnej, więc kolejna podwyżka dla nauczycieli w przyszłym roku jest nieunikniona, bo jeżeli nie nastąpi, to nauczyciele będą mieli wynagrodzenie zasadnicze przewidziane w niższym wymiarze niż minimum ustawowe. Trudno nie zauważyć, jak to wpływa na motywację do pracy w tym zawodzie – mówi Michał Łyszczarz, ekspert z zakresu prawa oświatowego i samorządu terytorialnego.

Zarobki nauczyciela z doświadczeniem: Maksymalnie 4550 zł brutto

Wysokość nauczycielskich zarobków zleży od kilku czynników. Ma na nią wpływ:

  • stopnień awansu zawodowego,
  • posiadane kwalifikacje,
  • wymiar zajęć obowiązkowych.

Nauczyciel z doświadczeniem ma oczywiście wyższe wynagrodzenie zasadnicze niż ten początkujący, a do tego masę dodatków, jednak trzeba zauważyć, że obecne rozporządzenie płacowe nauczycieli przewiduje maksymalne wynagrodzenie zasadnicze pedagoga w wysokości 4550 zł brutto. Jest to pensjadla nauczyciela dyplomowanego, więc przy aktualnych przepisach, nauczyciel może się jej spodziewać dopiero po około dekadzie pracy w zawodzie, oczywiście jeżeli w trakcie awansu nie wystąpiły nieprzewidziane przerwy. To mniej niż tysiąc złotych brutto różnicy w wynagrodzeniu po odbyciu całego awansu zawodowego – zauważa Michał Łyszczarz.

Którzy nauczyciel mogą liczyć na dodatki?

Zgodnie z obowiązującym przepisami tylko wynagrodzenie zasadnicze ma charakter obligatoryjny. Pozostałe składowe nauczycielskich pensji, czyli dodatki, nagrody oraz inne świadczenia, przysługują nauczycielowi, który nabędzie do nich prawo, np. w związku ze stażem pracy czy wykonywaniem jej w określonych warunkach.

Wysokość dodatków zależy od:

  • okresu zatrudnienia,
  • jakości świadczonej pracy,
  • wykonywania dodatkowych zadań lub zajęć,
  • powierzonego stanowiska lub sprawowanej funkcji oraz
  • trudnych lub uciążliwych warunków pracy.

Wysokość dodatków zależy także od kondycji finansowej samorządu, bo to one ustalają regulaminy wynagradzania nauczycieli, więc dodatki w różnych gminach, nieraz sąsiadujących ze sobą, mogą być kompletnie różne.Nauczyciele z okolicznych szkół, wykonujący tą samą pracę w identycznym wymiarze mogą mieć kompletnie różne wynagrodzenie, jeżeli każda z tych placówek jest prowadzona przez inny samorząd – zwraca uwagę Michał Łyszczarz.