Nie, wypowiedzenie nie będzie skuteczne, gdyż pracownik ten znajdzie się pod ochroną stosunku pracy. Potrwa on przez cały okres odbywania szkolenia wojskowego, a także przez kolejne 12 miesięcy do dnia jego zakończenia.
Zacznijmy jednak od przypomnienia, że 23 kwietnia 2022 r. weszła w życie ustawa z 11 marca 2022 r. o obronie ojczyzny, która zastąpiła kilka obowiązujących dotychczas w tej materii regulacji, w tym ustawę z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej. Nowy akt prawny dotyczy wielu obszarów szeroko pojętej obronności, a największe zmiany wprowadza w sferze finansowania sił zbrojnych, rekrutacji do służby wojskowej, niemilitarnej części zadań zarządzania kryzysowego oraz mobilizacyjnego zabezpieczenia sił zbrojnych przez gospodarkę. Ustawa wprowadza również nowy podział rodzajów służby wojskowej od służby zawodowej poczynając, przez służbę terytorialną, na służbie rezerwowej i zasadniczej kończąc, co ma niebagatelne znaczenie dla pracodawców, także samorządowych.
Wojskowa renta nie pozbawia ulgi dla aktywnych seniorów
Wojskowa renta nie pozbawia ulgi dla aktywnych seniorów

Zobacz również

Stara i nowa ustawa

Do czasu zmiany ustawy dobrowolna służba wojskowa była określana mianem służby przygotowawczej. Mogli ją pełnić ochotnicy mający uregulowany stosunek do służby wojskowej, a także inne osoby niepodlegające obowiązkowi odbycia zasadniczej służby wojskowej lub przeszkolenia wojskowego – na ich wniosek lub za ich zgodą. Stosunek służbowy służby przygotowawczej powstawał w drodze powołania, po dobrowolnym zgłoszeniu.
Na podstawie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej w okresie między dniem doręczenia pracownikowi karty powołania do czynnej służby wojskowej a jej odbyciem stosunek pracy nawiązany z pracownikiem nie mógł być przez pracodawcę wypowiedziany ani rozwiązany. Jeżeli okres wypowiedzenia upływał po dniu doręczenia pracownikowi karty powołania do czynnej służby wojskowej, to wypowiedzenie stawało się bezskuteczne. Rozwiązanie stosunku pracy mogło nastąpić dopiero z dniem powrotu pracownika do pracy. Zgłaszając się więc do odbycia służby przygotowawczej, pracownik nie miał żadnej pewności, czy po powrocie do pracy na dotychczasowe stanowisko nie otrzyma wypowiedzenia umowy o pracę.
Sytuacja zmieniła się wraz z ustawą o obronie ojczyzny. Określa ona trzy rodzaje służby wojskowej:
  • zawodową służbę wojskową,
  • terytorialną służbę wojskową,
  • dobrowolną zasadniczą służbę wojskową
– oraz dodatkowo dwa rodzaje służby w rezerwie: aktywną i pasywną rezerwę.
Dobrowolna zasadnicza służba wojskowa to nowy rodzaj wojskowej służby, która zastąpiła służbę przygotowawczą.
Na pierwszy rzut oka wydaje się, że ustawa nie wprowadza znaczących zmian w obrębie uprawnień pracownika, który zdecyduje się na odbycie dobrowolnej służby wojskowej. Jednak dogłębna analiza przepisów pozwala na wskazanie znaczących odrębności między obecnym a poprzednim stanem prawnym.

Benefity dla wstępujących do armii

Jak pisaliśmy na początku, nowa ustawa o obronie ojczyzny wprowadza prostsze mechanizmy rekrutacji, nowy system zachęt dla kandydatów do służby wojskowej i bardziej elastyczne zasady awansu. Wojsko kusi kandydatów zarobkami na poziomie żołnierzy zawodowych od 4560 zł, pierwszeństwem w naborze do zawodowej służby wojskowej, pierwszeństwem zatrudnienia w administracji publicznej – po spełnieniu wymagań określonych dla danego stanowiska, wliczeniem czasu odbywania dobrowolnej służby wojskowej do okresu odbywania służby wojskowej albo okresu zatrudnienia, finansowaniem kursów i szkoleń. Odbycie dobrowolnej służby wojskowej niesie też za sobą pewne benefity dla osób pozostających w stosunku pracy. Jeśli zgłoszą się one do odbycia dobrowolnej służby wojskowej, która rozciąga się nie tylko na sam okres szkolenia wojskowego, lecz także na okres 12 miesięcy do dnia jego zakończenia, pracodawca nie będzie mógł ich zwolnić. Będzie zobowiązany udzielić im urlopu bezpłatnego na czas trwania szkolenia, podczas którego pracownik zachowa wszelkie prawa wynikające ze stosunku pracy, oprócz prawa do wynagrodzenia. Powyższe mechanizmy sprawiają, że dobrowolna służba wojskowa staje się coraz bardziej atrakcyjna dla pracowników, szczególnie dla tych, którzy nie mają pewnej sytuacji w swoim miejscu pracy.

Zasadnicza a dobrowolna

W przypadku dobrowolnej służby wojskowej ochrona będzie zaczynała się od dnia przekazania pracodawcy przez pracownika informacji o terminie rozpoczęcia szkolenia i potrwa aż 12 miesięcy od jego zakończenia. Po powrocie z wojska pracodawca będzie musiał przywrócić pracownika na dotychczas zajmowane stanowisko, a jeśli w wojsku pracownik podniósł swoje kwalifikacje, uwzględnić to, w miarę możliwości, w stosunku pracy i wynagrodzeniu. Ale uwaga, ten przywilej nie dotyczy osób, które przez wojskiem były zatrudnione na okres próbny lub na podstawie umowy terminowej, krótszej niż 24 miesiące.
Z kolei przy zasadniczej służbie wojskowej ochrona przed wypowiedzeniem umowy o pracę przysługuje jedynie przez okres pełnienia służby i nie rozciąga się na okres po jej zakończeniu. Nie przysługuje w przypadku umów o pracę zawartych na okres próbny lub na czas określony krótszy niż 12 miesięcy.

Konsekwencje wręczenia wypowiedzenia

Nawet jeśli pracodawca zdąży wręczyć wypowiedzenie, ale zakończenie jego okresu przypadnie po dniu poinformowania pracodawcy o terminie rozpoczęcia szkolenia wojskowego, to wypowiedzenie staje się bezskuteczne. Rozwiązać umowę można w takiej sytuacji jedynie na żądanie pracownika, co oznacza, że to pracownik musi wyjść z inicjatywą rozwiązania stosunku pracy.
WAŻNE Niezależnie od rodzaju służby wojskowej ochrona stosunku pracy nie przysługuje, jeżeli stosunek pracy jest rozwiązywany z winy pracownika oraz w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy.
Wypowiedzenie okaże się także bezskuteczne w przypadku wręczenia go pracownikowi w okresie 12 miesięcy od dnia zakończenia szkolenia w ramach dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej.

Kwestie urlopu

W czasie pełnienia służby (nazywanej w ustawie także szkoleniem) pracownik musi otrzymać urlop bezpłatny, zgodnie z art. 304 ust. 1 ustawy o obronie ojczyzny. Urlop bezpłatny jest przewidziany także dla pracowników powołanych do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnej. Potrzebny jest do tego wniosek pracownika. Chyba że jest to wezwanie w trybie natychmiastowego stawiennictwa, wówczas szef wojskowego centrum rekreacji zawiadamia pracodawcę i to zawiadomienie jest podstawą udzielenia urlopu.

Ochrona małżonka

Na marginesie warto dodać, że zgodnie z art. 306 ust. 1 ustawy o obronie ojczyzny w okresie odbywania przez żołnierza obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej rozwiązanie przez pracodawcę stosunku pracy z małżonkiem żołnierza może nastąpić wyłącznie z winy pracownika oraz w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. W tym zakresie przepisy zostały niejako ujednolicone, gdyż poprzedni stan prawny zakładał ochronę stosunku pracy jedynie żon żołnierzy odbywającego zasadniczą służby wojskową. Dziś z takiej ochrony mogą skorzystać zarówno żony, jak i mężowie żołnierzy zasadniczej służby wojskowej. Jednak, co ważne, ochrona ta nie dotyczy małżonków żołnierzy odbywających dobrowolną zasadniczą służbę wojskową. Takie rozwiązanie przewidywała poprzednia ustawa w odniesieniu do służby przygotowawczej.
Podstawa prawna
art. 304 ust. 1, art. 306 ust. 1 ustawy z 11 marca 2022 r. o obronie ojczyzny (Dz.U. z 2022 r. poz. 655; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 974)
ustawa z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 372)