Subskrybuj nas na Youtube
Nieopłacenie terminowo składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne nie oznacza automatycznie, że pracodawca jest pozbawiony prawa do dofinansowania. Aby tak się stało, uchybienie musi dotyczyć wyłącznie składek od wynagrodzenia za pracę – stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny.
Rozpatrywał skargę kasacyjną Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) złożoną w związku z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (sygn. akt V SA/Wa 1998/20). WSA uchylił decyzję prezesa funduszu o zwrocie dofinansowań do wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników. Sprawa dotyczyła firmy, która w wyniku kontroli ZUS musiała zrobić korektę składek za dwie osoby świadczące usługi na podstawie umowy zlecenia. PFRON uznał, że pracodawca naruszył art. 26a ust. 1a1 pkt 3 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 573 ze zm.). Uzależnia on dopłaty do pensji od terminowego ponoszenia kosztów płacy, a tu składki ubezpieczeniowe zapłacono z opóźnieniem. WSA orzekł, że fundusz nie miał racji, ale spór miał ciąg dalszy w NSA. Zdaniem PFRON WSA bezpodstawnie zarzucił mu błędną wykładnię przepisów ustawy oraz nieustalenie, czy uchybienie obejmowało niepełnosprawnych pracowników.
NSA oddalił skargę kasacyjną. Wskazał, że unormowane w przepisach ustawy o rehabilitacji prawo pracodawcy do refundacji określonych kosztów jest związane z zatrudnieniem pracowników niepełnosprawnych na umowie o pracę. Umowy innego rodzaju – w szczególności o dzieło lub zlecenie regulowane przepisami kodeksu cywilnego – nie wchodzą w zakres tej regulacji. Nie mogą więc rzutować na prawa i obowiązki pracodawcy w relacjach z PFRON.
NSA podkreślił, że kwestia wykonywania zobowiązań publicznoprawnych wynikających z umów zawieranych na podstawie k.c. jest pozbawiona znaczenia dla oceny prawa do dopłat do pensji niepełnosprawnych pracowników. Dodał, że wbrew twierdzeniu skargi kasacyjnej nieuiszczenie niektórych składek nie skutkuje automatycznym pozbawieniem pracodawcy dofinansowań do wynagrodzeń. Aby tak się stało, uchybienie musi obejmować składki od wynagrodzenia za pracę, a ponieważ ustawa odnosi się do pensji osób niepełnosprawnych, a nie wszystkich pracowników, jedynie naruszenie terminów dotyczących tych pierwszych pozbawia dopłat.
W ocenie NSA sąd I instancji prawidłowo wskazał, że PFRON powinien zbadać, czy w analizowanych przez niego okresach pracodawca wywiązywał się z uiszczania kosztów płacy niepełnosprawnych pracowników. Dodał, że to organ prowadzący postępowanie administracyjne jest zobowiązany do zebrania niezbędnych dowodów i samodzielnego ustalenia stanu faktycznego, nawet jeśli dotyczy on okoliczności kontrolowanych przez inne instytucje, w tym przypadku ZUS. Co więcej, kodeks postępowania administracyjnego mówi o zasadzie współdziałania organów. Jeżeli więc jakiś dokument, z którego należy przeprowadzić dowód, znajduje się w dyspozycji innego organu, nie ma przeszkód, aby wystąpić o jego udostępnienie.
orzecznictwo
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 kwietnia 2022 r., sygn. akt I GSK 1454/21 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
