Nowelizacja ustawy o transporcie drogowym i niektórych innych ustaw – ustawa o czasie pracy kierowców – wprowadza istotne zmiany zarówno dla przedsiębiorców prowadzących działalność w branży transportowej, jak i dla pracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwach na stanowisku kierowcy. Zmiany weszły w życie 1 stycznia 2012 r.

Zmieniona pora nocna

Zmienione przepisy wprowadzają nową definicję pory nocnej. Do 31 grudnia 2011 r. do kierowców znajdowała zastosowanie ogólna definicja określona w przepisie art. 1517 par. 1 kodeksu pracy. Zgodnie z nią pora nocna to ośmiogodzinny okres pomiędzy godzinami 21.00 a 7.00 rano. Takie uregulowanie powodowało skrócenie dziennego czasu pracy kierowcy nawet w przypadku prowadzenia pojazdu tylko przez 1 minutę w porze nocnej – ze względu na przepis art. 21, zgodnie z którym, w wypadku gdy praca wykonywana jest w porze nocnej, czas pracy kierowcy nie może przekraczać 10 godzin w danej dobie.
W dodanym art. 2 pkt 6a znowelizowanej ustawy porę nocną określono jako 4 kolejne godziny pomiędzy 24.00 a 7.00. Powyższe uregulowanie umożliwia właściwe wykorzystanie czasu prowadzenia pojazdu określonego przepisami rozporządzenia (WE) 561/2006. Łatwiej będzie (w porównaniu do dotychczasowych uregulowań) tak zorganizować pracę większości załogi, żeby nie była ona świadczona w porze nocnej w rozumieniu prawnym. Pamiętać jednak należy, że nową definicję pory nocnej stosuje się wyłącznie do celów ustalania czasu pracy. Oznacza to, iż kierowców nadal dotyczyć będzie ogólna (kodeksowa) definicja pory nocnej (8 godzin) m.in. w odniesieniu do dodatku za pracę w porze nocnej.

Nie zawsze nadgodziny

Kolejną zmianą jest dodanie do art. 8 przepisów ust. 2 – 4, które przewidują możliwość wprowadzenia indywidualnego rozkładu czasu pracy. Dzięki temu rozwiązaniu rozpoczynanie pracy przez kierowcę przed upływem kolejnych 24 godzin nie będzie pracą w godzinach nadliczbowych, pod warunkiem zagwarantowania kierowcy wymaganego przepisami odpoczynku dziennego i tygodniowego oraz przerw w prowadzeniu pojazdu.

4,5 godz. kierowca zawodowy może maksymalnie bez przerwy prowadzić pojazd ciężarowy

Do 31 grudnia 2011 roku pracodawca nie miał możliwości zaplanowania czasu pracy kierowcy, tak aby ten mógł – w danej dobie rozumianej jako 24 kolejne godziny, począwszy od godziny, w której rozpoczął pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy – wykonywać pracę powyżej 8 godzin w systemie podstawowym lub powyżej 10 (ew.12) godzin w systemie równoważnym. Każde przekroczenie powyższych norm było bowiem pracą w godzinach nadliczbowych, co było wskazywane w wynikach kontroli Państwowej Inspekcji Pracy. Powyższe unormowania stały również w sprzeczności z przepisami art. 6 ust. 1, art. 7 oraz art. 8 ust. 2 rozporządzenia (WE) 561/2006. Po wejściu w życie opisywanej nowelizacji kierowca po 9 godzinach prowadzenia pojazdu, w trakcie którego wykorzystał 45 minut przerwy, wykorzystuje 11 godzin odpoczynku i może rozpocząć kolejny dzienny okres prowadzenia pojazdu. Dzięki nowej regulacji nie będzie pracował, przez 3 godziny 15 minut, które pozostały do końca doby (9 godzin jazdy + 45 minut przerwy + 11 godzin odpoczynku), w godzinach nadliczbowych.

Pracownik poświadczy

Pośród kilku innych – jedynie technicznych – zmian warto zwrócić uwagę na objęcie obowiązkiem przedkładania pracodawcom oświadczeń o przeciętnej tygodniowej liczbie godzin wykonywanych przewozów drogowych kierowców, którzy w innym przedsiębiorstwie wykonują pracę na innej podstawie niż stosunek pracy (art. 24 pkt 2b u.o.c.k.). W założeniu ma to umożliwić pracodawcy kontrolę norm czasu pracy określonych w rozporządzeniu (WE) 561/2006, a w konsekwencji – zgodnie z uzasadnieniem do projektu przedmiotowej ustawy – zwiększyć bezpieczeństwo wykonywanego przewozu oraz samego ruchu drogowego.
Podstawa prawna
Ustawa z 16 września 2011 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 244, poz. 1454).