Na podstawie jednej ze skarg, która trafiła do jego biura, ujawnił się problem dotyczący ustalania dochodów mieszkańców DPS. W sytuacji, gdy osoby takie osiągają wiek 100 lat i poza emeryturą czy rentą uzyskają prawo do świadczenia honorowego, wzrasta również opłata za ich pobyt w placówce. Przyznane świadczenie zalicza się bowiem do ich dochodu. Ma to wpływ na wysokość opłaty, do wyliczenia której bierze się pod uwagę sytuację finansową mieszkańca. Z art. 61 ust. 2 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1769) wynika bowiem, że wnosi on opłatę za pobyt w wysokości nieprzekraczającej 70 proc. dochodu. Przepisy tej ustawy określają również co wchodzi w jego zakres.
I tak, w myśli art. 8 ust. 3 za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, pomniejszoną o miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz ubezpieczenia społeczne, a także kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób. Z kolei par. 4 wymienia, co do dochodu się nie wlicza.
Sejm przyjął nowelę umożliwiającą zwolnienie weteranów z opłat za DPS

Zobacz również
RPO zwraca uwagę, że kształt powyższych przepisów nie pozostawia organowi żadnego luzu decyzyjnego, w ramach którego mógłby, uwzględniając wyjątkowe okoliczności, ustalać dochód. Problem uwidacznia się szczególnie na przykładzie osób, które przebywają w DPS i uzyskują świadczenie honorowe. Wynosi ono aktualnie 3,5 tys. zł brutto i jest swego rodzaju gratyfikacją, którą otrzymują nieliczni obywatele.
W opinii rzecznika fakt uzyskania tego typu świadczenia nie powinien być traktowany jak każdy inny dochód ani stwarzać możliwości zwiększenia odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej.
„Wliczanie świadczenia honorowego do dochodu ustalanego na potrzeby ustawy o pomocy społecznej rodzi uzasadnione poczucie niesprawiedliwości i w istocie zatraca jego wyjątkowy charakter, gdyż faktycznie do rąk seniora trafia wsparcie w znacznie obniżonej wysokości z racji zwiększenia odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej” – wskazuje RPO w wystąpieniu do minister Elżbiety Rafalskiej.
W związku z powyższym zwraca się do szefowej resortu rodziny z prośbą o zajęcie stanowiska i ewentualne podjęcie stosownej inicjatywy ustawodawczej modyfikującej zasady ustalania dochodu dla osób pobierających świadczenia honorowe.