Biuro pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych (BON) przestrzega pracodawców przed stosowaniem niedozwolonych praktyk związanych z zatrudnianiem osób z dysfunkcjami zdrowotnymi.
Do BON docierają informacje, że firmy zmieniając strukturę zatrudnienia, zastępują etaty niepełnosprawnych pracowników kontraktem cywilnoprawnym, np. umową o współpracę, zleceniem lub o dzieło. Biuro przypomina, że takie działanie jest bezprawne, i wskazuje, że zgodnie z art. 22 par. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.) przez nawiązanie stosunku pracy osoba zobowiązuje się do wykonywania usług określonego rodzaju na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym, za co otrzymuje wynagrodzenie. Dlatego stosownie do art. 22 par. 12 k.p. nie jest dopuszczalne zastępowanie umowy o pracę kontraktem cywilnoprawnym przy zachowaniu warunków zatrudnienia określonych we wspomnianym art. 22 par. 1 k.p.
Niektórzy pracodawcy podejmują takie działania, m.in. po to, aby zaniżyć stan zatrudnienia ogółem, określoną w art. 21 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 z późn. zm.). To od niego zależy podleganie obowiązkowi wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) i w konsekwencji może wpłynąć na obniżenie ich wysokości. W takich sytuacjach prezes funduszu może skorzystać z uprawnień kontrolnych przysługujących mu na podstawie przepisów o ordynacji podatkowej.
Ponadto BON podkreśla, że art. 281 pkt 1 k.p. przewiduje też odpowiedzialność wykroczeniową dla każdego, kto będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu, zawiera kontrakt cywilnoprawny w warunkach, w których powinna być podpisana umowa o pracę. Czyn podlega karze grzywny do 30 tys. zł.
– Takie praktyki są stosowane raczej przez firmy z otwartego rynku pracy niż zakłady pracy chronionej, które muszą osiągać określone wskaźniki zatrudnienia niepełnosprawnych pracowników – uważa Edyta Sieradzka, wiceprezes Ogólnopolskiej Bazy Pracodawców Osób Niepełnosprawnych (OBPON).
Dodaje też, że dla większości zatrudniających zastępowanie umów o pracę kontraktami cywilnoprawnymi nie jest opłacalne, bo pozbawia ich dofinansowania do pensji niepełnosprawnego pracownika.