Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przedstawiło projekt ustawy określający sposób odzyskania wsparcia przez osoby bezprawnie pozbawione świadczenia pielęgnacyjnego. Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami przewiduje on nie tylko przywrócenie bieżącej pomocy, ale też zwrot pieniędzy, które nie są wypłacane od połowy ubiegłego roku.

Nowe świadczenie

Nowe przepisy przygotowano ze względu na grudniowy wyrok Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt K 27/13), który uznał, że przepisy pozbawiające świadczenia pielęgnacyjnego osoby, które nabyły do niego prawo na zasadach obowiązujących do końca 2012 r., było niezgodnie z ustawą zasadniczą. W związku z tym, że brzmienie zakwestionowanego art. 11 ust. 1 i 3 ustawy z 7 grudnia 2011 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. poz. 1548) nie pozwalało na automatyczne przywrócenie im wsparcia, konieczne było przygotowanie projektu ustawy.
Propozycja resortu pracy nie przewiduje jednak przywrócenia zainteresowanym świadczenia pielęgnacyjnego, którego uzyskanie wymaga obecnie spełnienia bardziej restrykcyjnych wymogów. Otrzymają nową formę wsparcia – zasiłek dla opiekuna. Ma on wynosić 520 zł miesięcznie, a więc tyle samo, ile wynosiło świadczenie pielęgnacyjne do końca czerwca ubiegłego roku. Zasiłek przysługiwałby im za okres od 1 lipca 2013 r. do momentu wejścia w życie nowej ustawy (ma to nastąpić po 14 dniach od publikacji w Dzienniku Ustaw). Oznacza to, że opiekunowie odzyskają niewypłacane od ponad siedmiu miesięcy wsparcie, a następnie – od dnia obowiązywania nowych przepisów – będą otrzymywać już pomoc na bieżąco. W obydwu przypadkach konieczne jest spełnienie warunków do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego na zasadach obowiązujących 31 grudnia 2012 r.
– To oznacza, że w okresie obejmującym bieżącą wypłatę zasiłku będzie on wypłacany do momentu utraty ważności orzeczenia o niepełnosprawności – tłumaczy Katarzyna Jureko, kierownik działu świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sopocie.
Dodaje, że ważnym elementem ustawy jest przepis, który wskazuje, że przy przyznawaniu zasiłku nie będzie uwzględniane zarejestrowanie osoby w urzędzie pracy. Wielu opiekunów, po tym jak straciło świadczenie pielęgnacyjne, zgłosiło się do pośredniaków po to, aby uzyskać ubezpieczenie zdrowotne. Posiadanie statusu bezrobotnego jest jednak uznawane za gotowość do podjęcia pracy i uniemożliwia uzyskanie świadczenia pielęgnacyjnego.
Doprecyzowania w nowych przepisach wymaga to, czy rejestracja w urzędzie pracy nie jest problemem w przypadku ubiegania się o bieżący, czy też także ten zaległy zasiłek (projekt mówi o tym pierwszym przypadku, uzasadnienie wskazuje natomiast na drugi).
Nowa forma wsparcia nie będzie jednak przysługiwała za okresy, w których osoba była uprawniona do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz gdy w związku z sprawowaniem opieki nad niepełnosprawnym otrzymywał je inny członek rodziny.

Konieczny wniosek

Co ważne, ustawa przewiduje, że otrzymanie zasiłku dla opiekuna będzie uzależnione od złożenia wniosku (jego wzór nie jest określony) w ciągu 4 miesięcy od wejścia nowych przepisów w życie. Gmina w ciągu 14 dni od tej daty powiadomi wszystkie osoby, którym wygasiła uprawnienia do świadczenia pielęgnacyjnego, o możliwości ubiegania się o zasiłek.
– Jest to krótki termin, zwłaszcza dla miast, które miały dużą liczbę opiekunów. Dlatego już wcześniej przygotujemy sobie listę osób, które powinny być powiadomione – informuje Bogumiła Podgórska, kierownik działu świadczeń MOPS w Katowicach.
Dodatkowo przy ustalaniu bieżącego prawa do zasiłku w miejscu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną będzie przeprowadzany rodzinny wywiad środowiskowy. Jego celem jest sprawdzenie, czy opiekun spełnia warunki przyznania pomocy zgodnie z wymogami obowiązującymi jeszcze do końca 2012 r. Wywiad będzie następnie aktualizowany co sześć miesięcy. Z kolei złożenie przez opiekuna oświadczenia o spełnianiu warunków do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego będzie zależało od decyzji gminy. To ona określi, czy jest ono obowiązkowe.

Etap legislacyjny

Konsultacje projektu ustawy