Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Dzięki wyższemu kryterium dochodowemu zwiększyła się liczba wypłacanych przez gminną pomoc społeczną zasiłków okresowych i celowych.
Podniesione w październiku 2012 roku progi dochodowe uprawniające do świadczeń z pomocy społecznej spowodowały, że więcej osób zyskało prawo do wsparcia. Jak sprawdziliśmy, ośrodki pomocy społecznej wypłacają więcej zasiłków okresowych i stałych. Wyższa jest też ich wysokość. Gminy odnotowały też wzrost w przypadku zasiłków celowych, ale w ich przypadku znacznie większy wpływ niż wyższe kryterium ma okres jesienno-zimowy, w którym zawsze więcej potrzebujących zwraca się po pomoc.
Poniżej minimum
Przeprowadzona po raz pierwszy od 2006 r. podwyżka kryteriów dochodowych, w wyniku której wynoszą one obecnie 542 zł dla osoby samotnej oraz 456 zł dla osoby w rodzinie, była konieczna, ponieważ w ostatnich latach obserwowany był spadek uprawnionych do wsparcia. W 2008 r. odsetek Polaków objętych pomocą społeczną wynosił 10,1 proc., trzy lata później było to już 9 proc.
– W 2010 roku pod naszą opieką pozostawało 2609 rodzin, w ubiegłym roku było ich 2308 – potwierdza Danuta Bojarska, dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Stargardzie Szczecińskim.
/>
Tendencja ta jednak tylko częściowo była spowodowana wzrostem zarobków i poprawą sytuacji materialnej rodzin. Zamrożone przez sześć lat progi dochodowe powodowały bowiem, że nawet osoby osiągające niskie dochody były wykluczone z systemu pomocy.
Świadczy o tym chociażby to, że w ostatnich latach wyższa od kryterium dochodowego była wysokość minimum egzystencji. Oznacza ono taki poziom dochodu osoby lub rodziny, który pokrywa wydatki na zaspokojenie potrzeb umożliwiających przeżycie (głównie na wyżywienie i utrzymanie mieszkania). W 2011 roku minimum egzystencji wynosiło np. dla osoby samotnej 500 zł, a dla czteroosobowej rodziny 425,74 zł, gdy tymczasem kryteria dochodowe w pomocy społecznej wynosiły wtedy odpowiednio 477 zł oraz 351 zł.
Świadczenia okresowe
Po podniesieniu kryterium dochodowego większość gmin zauważyła wzrost liczby osób otrzymujących zasiłek okresowy, który przysługuje ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność lub bezrobocie. Na przykład w Częstochowie w trzecim kwartale ubiegłego roku otrzymywało je 1276 osób, natomiast w okresie od października do grudnia -2198, co oznacza wzrost o 72,26 proc. Z kolei w Gdańsku liczba tych świadczeń w tym samym okresie wzrosła o 61,4 proc. (z 746 do 1204), a w Krakowie i Białymstoku o 19 proc. oraz o 15,9 proc.
Wyższy próg dochodowy wpłynął też na liczbę wypłacanych zasiłków stałych.
– W trzecim kwartale 2012 roku świadczenie to było wypłacane 235 osobom, po zmianie kryterium liczba uprawnionych wzrosła do 244 – informuje Wiesław Jagielak, dyrektor MOPS w Łomży.
Więcej zasiłków stałych jest też wypłacanych w Grudziądzu, Kielcach oraz Krakowie. W ich przypadku wzrost nastąpił o odpowiednio 4,7 proc., 4,2 proc. oraz o jeden procent.
– To, że liczba osób otrzymujących zasiłek stały nie wzrosła w takim stopniu, jak miało to miejsce przy zasiłku okresowym, wynika przede wszystkim z tego, że aby go uzyskać trzeba spełnić dodatkową przesłankę związaną z niezdolnością do pracy z powodu wieku lub stanu zdrowia – wyjaśnia Marek Dziedziela, dyrektor MOPS w Łowiczu.
Jarosław Borowski, dyrektor MOPS w Giżycku, zwraca też uwagę, że najważniejszą konsekwencją podwyższenia kryterium dochodowego w stosunku do zasiłku stałego jest zmiana wysokości tego świadczenia, ponieważ jego maksymalna kwota, która jest obliczana jako różnica między kryterium, a dochodem osiąganym przez osobę uprawnioną, wynosi obecnie 529 zł, czyli o 85 zł więcej, niż było to do końca września 2012 r.
Zasiłek na opał
Jednak najwyższy wzrost liczby uprawnionych gminy odnotowały w przypadku zasiłków celowych. W Częstochowie w trzecim kwartale ubiegłego roku otrzymało je 1619 osób, w kolejnym już o 894 więcej, co dało wzrost o 55,22 proc. Jeszcze wyższy, bo wynoszący 144,6 proc. oraz 109,3 proc. wzrost przyznanych zasiłków celowych nastąpił w Łomży oraz Gdańsku.
Przedstawiciele gmin twierdzą, że większa liczba wypłacanych zasiłków celowych jest spowodowana w większym stopniu charakterem tego świadczenia, a nie zmianą kryteriów dochodowych.
– Zasiłek celowy jest jednorazową formą pomocy, przyznawaną na konkretny cel, wynikający z konieczności zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych, takich jak zakup żywności, leków, opału, odzieży – tłumaczy Agata Bednarz, kierownik działu pomocy środowiskowej MOPR w Kielcach.
Ilona Krzysztyniak, kierownik działu świadczeń pomocy społecznej MOPR w Grudziądzu, dodaje, że z tego powodu w okresie jesienno-zimowym co roku jest zawsze więcej składanych wniosków o wsparcie, w tym również od rodzin, które tylko wtedy zgłaszają się po pieniądze na pokrycie kosztów ogrzania mieszkania lub domu oraz na zakup odpowiednich ubrań i butów.
Ponadto wśród osób, które dzięki podwyższeniu kryterium dochodowego uzyskały zasiłek celowy, część stanowią te otrzymujące wcześniej specjalny zasiłek celowy. Obydwa te świadczenia są bowiem przyznawane z podobnych powodów, tyle że to drugie przysługuje w sytuacji przekroczenia progów dochodowych. Dlatego też w ostatnich latach, gdy kryteria dochodowe były zamrożone, wiele gmin zwiększyło liczbę przyznawanych specjalnych zasiłków celowych, jeżeli osoby składające wniosek przekraczały je o niezbyt wysoką kwotę. Tak stało się m.in. w Szczecinie.
– W trzecim kwartale 2012 r. zasiłek celowy otrzymało 3779 osób, a specjalny zasiłek celowy 1409. W okresie październik – grudzień świadczenia te trafiły do 4230 oraz 1141 klientów – podaje Wojciech Dąbrówka, rzecznik MOPR w Szczecinie.
