Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Matka lub ojciec zajmujący się niepełnosprawnym dzieckiem może otrzymać zasiłek pielęgnacyjny. Jeżeli zrezygnuje z pracy, przysługuje mu także świadczenie pielęgnacyjne. Przyznanie tych świadczeń w przeciwieństwie do pozostałych form wsparcia nie jest uzależnione od spełnienia kryterium dochodowego.
Do świadczeń rodzinnych, oprócz zasiłku, przysługujących do niego dodatków oraz becikowego należą też dwa świadczenia opiekuńcze związane z niepełnosprawnością dziecka. Ich przyznanie w przeciwieństwie do pozostałych form wsparcia nie jest uzależnione od spełnienia kryterium dochodowego, a w określonych przepisami przypadkach mogą być przyznane nie tylko, gdy pomocy wymaga dziecko, ale też osoba dorosła.
Prawo do zasiłku pielęgnacyjnego
Pierwszym z tych świadczeń jest zasiłek pielęgnacyjny, który wynosi 153 zł miesięcznie. Służy on częściowemu pokryciu wydatków związanych z koniecznością zapewnienia opieki i pomocy osobie niezdolnej do samodzielnej egzystencji. Zasiłek przysługuje niepełnosprawnemu dziecku oraz osobie, która ukończyła 16 lat i ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub która skończyła 75 lat. Ponadto takie świadczenie może też otrzymać niepełnosprawny, który skończył 16 lat i ma orzeczenie zaliczające do jej umiarkowanego stopnia, ale pod warunkiem że niepełnosprawność powstała, zanim skończył 21 lat.
Zasiłku nie otrzyma natomiast osoba przebywająca w placówce zapewniającej całodobowe utrzymanie lub gdy jest uprawniona do dodatku pielęgnacyjnego.
Pomoc dla opiekuna osoby niesamodzielnej
Z kolei świadczenie pielęgnacyjne, czyli druga forma pomocy, jest skierowane bezpośrednio do opiekuna osoby niepełnosprawnej. Prawo do niego ma ojciec, matka, opiekun faktyczny dziecka oraz inna osoba obciążona obowiązkiem alimentacyjnym, jeżeli rezygnują z pracy, aby opiekować się dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności zawierającym wskazania m.in. o konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna w procesie jego rehabilitacji, leczenia i edukacji lub osobą ze znacznym stopniem niepełnosprawności.
Zgodnie z kodeksem rodzinnym obowiązek alimentacyjny dotyczy rodzeństwa, wstępnych (rodzice, dziadkowie) oraz zstępnych (dzieci, wnuki). Jednak osobie innej niż spokrewniona w pierwszym stopniu świadczenie to przysługuje, gdy nie ma tej osoby lub nie może sprawować opieki.
Przepisy wymieniają też wiele przesłanek negatywnych, które spowodują, że świadczenie pielęgnacyjne nie będzie przysługiwać. Stanie się tak m.in., gdy osoba sprawująca opiekę ma prawo do emerytury lub renty, a osoba jej wymagająca pozostaje w związku małżeńskim (chyba że jej współmałżonek ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności) lub przebywa więcej niż przez 5 dni w tygodniu w placówce zapewniającej całodobowe utrzymanie.
Ponadto za osobę otrzymującą świadczenie pielęgnacyjne gmina opłaca składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Co do zasady świadczenie to wynosi 520 zł miesięcznie, ale w przypadku rodziców opiekujących się niepełnosprawnymi dziećmi jego wysokość do końca roku jest wyższa o 100 zł.
Orzeczenie o niepełnosprawności
Rodzic, który chce otrzymywać zasiłek pielęgnacyjny lub świadczenie pielęgnacyjne, musi złożyć w gminie odpowiednie dokumenty. Należy do nich przede wszystkim wniosek – obydwa druki są określone w rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej i tak jak w przypadku wniosku o zasiłek na dziecko rodzic może je otrzymać w gminie. Do wniosku powinno być dołączone orzeczenie o niepełnosprawności oraz dokument stwierdzający tożsamość osoby ubiegającej się o pomoc. Natomiast jeżeli dziecko przebywa w placówce zapewniającej całodobową opiekę, do wniosku trzeba dodatkowo dołączyć zaświadczenie albo oświadczenie wskazujące na liczbę dni w tygodniu, w ciągu których w niej przebywa.
Ponieważ przyznanie świadczeń opiekuńczych nie jest uzależnione od kryterium dochodowego, nie są one przyznawane na czas trwania okresu zasiłkowego, ale do terminu wskazanego na orzeczeniu o niepełnosprawności, wydanym przez powiatowy zespół ds. orzekania o jej stopniu. Dlatego rodzic, który chce otrzymywać te świadczenia, nie musi składać o nie wniosku co roku, ale dopiero, gdy będzie zbliżał się termin wygaśnięcia orzeczenia, chyba że zostało ono wydane bezterminowo.
Dodatkowo przepisy przewidują możliwość uzyskania zasiłku i świadczenia już od momentu złożenia wniosku o ustalenie niepełnosprawności w powiatowym zespole. Nastąpi to, gdy rodzic w ciągu trzech miesięcy od daty wydania orzeczenia złoży wniosek w gminie o przyznanie tych świadczeń. Jeżeli więc dokumenty potrzebne do uzyskania orzeczenia w powiatowym zespole złożył w czerwcu, w lipcu otrzymał decyzję ustalającą orzeczenie o niepełnosprawności dziecka, a wniosek o przyznanie wsparcia trafił do gminy we wrześniu, to świadczenia będą mu przyznane od czerwca. Gdyby jednak w tej samej sytuacji wniosek w gminie był złożony w październiku, zasiłek i świadczenie pielęgnacyjne przysługiwałyby od tego miesiąca.
Podobne zasady obowiązują, gdy zbliża się termin wygaśnięcia orzeczenia, a rodzic nie chce mieć przerwy w otrzymywaniu pomocy z powodu czekania na wydanie decyzji przez powiatowy zespół, a potem gminę. Prawo do świadczeń będzie ustalone od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin ważności orzeczenia, pod warunkiem że wniosek o ustalenie niepełnosprawności został złożony w ciągu miesiąca od daty wygaśnięcia poprzedniego orzeczenia, a wniosek o zasiłek lub świadczenie w terminie trzech miesięcy od wydania nowego orzeczenia.
Zasiłku pielęgnacyjnego nie otrzyma osoba przebywająca w placówce zapewniającej całodobowe utrzymanie lub gdy jest uprawniona do dodatku pielęgnacyjnego
Podstawa prawna
Art. 16, 17 i 24 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 139, poz. 992 z późn. zm.).
