Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Przepisy dotyczące pracowników samorządowych nie zawierają odrębnych regulacji dotyczących rozliczania pracy w dni wolne. W związku z tym za pracę w sobotę będącą stałym dniem wolnym od pracy pracownicy powinni otrzymać do końca okresu rozliczeniowego inny dzień wolny. Taki sam sposób rekompensaty dotyczy osób zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych.
To nie nadgodziny
W początkowym okresie obowiązywania ustawy o pracownikach samorządowych często wyrażane były opinie, że za pracę w dniu wolnym (najczęściej w praktyce dotyczy to właśnie soboty) rekompensata powinna być oparta na zawartych w tej ustawie zasadach dotyczących pracy w godzinach nadliczbowych. Opinie te opierały się na nieprawidłowym kwalifikowaniu pracy w dniach wolnych od razu jako pracy w godzinach nadliczbowych.
Praca w godzinach nadliczbowych to praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy (art. 151 par. 1 k.p.). Z definicji tej wynika w praktyce, że nadgodziny powstaną:
- po przekroczeniu ośmiogodzinnej normy dobowej czasu pracy (nadgodziny dobowe)
lub
- po przekroczeniu przeciętnie 40 godzin na tydzień w okresie rozliczeniowym (nadgodziny średniotygodniowe).
Pracownik, który przyjdzie na polecenie pracodawcy do pracy w wolną sobotę i przepracuje pięć lub siedem godzin, nie pracuje w godzinach nadliczbowych. Takie kwalifikowanie tego czasu nastąpi dopiero z końcem okresu rozliczeniowego. Wówczas, o ile wcześniej praca ta nie zostanie zrekompensowana, zostanie przekroczona ilość pracy średniotygodniowej. Jednak do końca trwającego okresu rozliczeniowego czasu pracy stanowi pracę w dniu wolnym wynikającym z obowiązującej również w stosunku do pracowników samorządowych zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy.
Do końca okresu rozliczeniowego
Jak zatem rekompensować przepracowaną sobotę? Dokładnie tak, jak wskazuje się w przepisach kodeksu pracy, które stosujemy w zakresie nieuregulowanym w ustawie o pracownikach samorządowych. Według art. 1513 k.p. za taką pracę do końca okresu rozliczeniowego powinien być udzielony dzień wolny od pracy w terminie uzgodnionym z pracownikiem.
Tak też do tego zagadnienia podeszła Państwowa Inspekcja Pracy w opinii z 12 września 2013 r. w sprawie sposobu rekompensowania pracownikowi samorządowemu pracy w dniu wolnym wynikającym z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Zdaniem PIP pracownikowi samorządowemu świadczącemu na polecenie przełożonego pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, tj. w sobotę (zgodnie z rozkładem czasu pracy soboty są dniami wolnymi od pracy), należy udzielić innego (całego) dnia wolnego do końca okresu rozliczeniowego, w którym tę pracę świadczył, w terminie z nim uzgodnionym. Dopiero gdyby nie udzielono do końca okresu rozliczeniowego dnia wolnego, praca w tym dniu stanie się tym samym pracą w godzinach nadliczbowych i znajdą zastosowanie zasady rekompensaty z ustawy o pracownikach samorządowych. [przykład]
przykład
Termin do uzgodnienia
Dwóch pracowników samorządowych zostało wezwanych do pracy w wolną dla nich sobotę. Pierwszy z nich przepracował pięć godzin, drugi aż 10. Obaj pracują w podstawowym czasie pracy, czyli każdego z dni pracy (pracują stale od poniedziałku do piątku) mają do przepracowania osiem godzin.
Obaj pracownicy powinni otrzymać dni wolne od pracy w zamian za sobotnią pracę. Pracodawca nie może przy tym narzucić im terminu odbioru tego wolnego, ale powinien z nimi to uzgodnić.
Pracownikowi pierwszemu dzień wolny zrekompensuje zarówno liczbę przepracowanych w sobotę godzin, jak i wyrówna liczbę dni przepracowanych tak, by była zachowana zasada przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Zyska przy tym również niejako trzy godziny wolnego więcej niż przepracował, przy zachowaniu zwykłego wynagrodzenia miesięcznego.
Nieco bardziej rozbudowana jest kwestia rozliczenia pracy drugiego pracownika. Pierwsze osiem przepracowanych w sobotę godzin powinno zostać zrekompensowane tak samo. Przy tym dzień wolny będzie udzielany siłą rzeczy w dniu, w którym pracownik miałby do przepracowania osiem godzin, a więc będzie to akurat w tej sytuacji rozliczenie adekwatne do liczby godzin pracy w sobotę. 9. i 10. godzina przepracowane w sobotę to już jednak nadgodziny wynikające z przekroczenia dobowej normy czasu pracy. Muszą zostać rozliczone osobno przy zastosowaniu zasad wynikających z ustawy o pracownikach samorządowych – godzina wolnego za przepracowaną godzinę lub wynagrodzenie bez dodatku, chyba że regulamin wynagradzania jednostki samorządowej przewiduje wypłacanie dodatków za pracę nadliczbową.
Podstawa prawna
Art. 42 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1260).
Art. 151 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 917 ze zm.).
