Od 1 czerwca zaczną obowiązywać nowe zasady refundowania przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) składek na ubezpieczenia społeczne dla niepełnosprawnych, którzy prowadzą działalność gospodarczą. Dofinansowanie będzie uzależnione od stopnia niepełnosprawności przedsiębiorcy. Maksymalną wysokość refundacji otrzymają tylko ci, u których orzeczono znaczny stopień niepełnosprawności.
Niższe refundacje to efekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz zatrudniania osób niepełnosprawnych, którą wymusiły rosnące wydatki PFRON związane z wzrastającą liczbą pracujących niepełnosprawnych. Dzięki wprowadzonym zmianom budżet PFRON zaoszczędzi na refundacjach rocznie około 50 mln zł. Jednak z powodu ograniczenia pomocy część małych przedsiębiorców może zamykać swoje firmy. Taka zmiana może także zniechęcać niepełnosprawnych do zakładania własnej działalności.

Nierówne traktowanie

PFRON refunduje osobie niepełnosprawnej wykonującej działalność gospodarczą obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe do wysokości składki, której podstawą wymiaru jest kwota określona w art. 18 ust. 8 i 18a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.). Obecnie każdy niepełnosprawny przedsiębiorca otrzymuje 100 proc. tej kwoty w ramach refundacji składek (514,33 zł w tym roku). Od następnego miesiąca wysokość refundacji będzie uzależniona od stopnia niepełnosprawności.
Na zmianie najbardziej stracą przedsiębiorcy z lekkim stopniem niepełnosprawności, którzy otrzymają tylko 30 proc. tej kwoty (154,30 zł). Tym z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności PFRON zwróci tylko 60 proc. kwoty składek.
– Większość tych osób prowadzi jednoosobowe firmy lub zatrudnia dwóch, trzech pracowników. To one najczęściej korzystają z refundacji – mówi Edyta Sieradzka, wiceprezes Ogólnopolskiej Bazy Pracodawców Osób Niepełnosprawnych(OBPON).
Wiesław Chorzępa, właściciel firmy Ortoreha Zakład Sprzętu Ortopedycznego dodaje, że refundacja składek pomaga obniżyć koszty prowadzenia firmy.
– Refundacja składek powinna być taka sama dla wszystkich niepełnosprawnych, aby nie dyskryminować ich w dostępie do publicznej pomocy – mówi Justyna Łyczykowska, właścicielka firmy Usługi Porządkowe Sprawni Inaczej.
Niektórzy przedsiębiorcy, którzy nie chcą tracić obecnej wysokości refundacji, występują o podwyższenie stopnia niepełnosprawności do stopnia znacznego.
– Ponieważ nowelizacja obniża kwoty refundacji oraz dopłat do pensji dla osób, które mają lekki lub umiarkowany stopień niepełnosprawności, otrzymujemy więcej wniosków o jego podwyższenie – potwierdza Ewa Bartosik, przewodnicząca miejskiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności w Kielcach.



Będzie mniej firm

Edyta Sieradzka zwraca uwagę, że już teraz w statystykach PFRON widać spadek osób, które korzystają z refundacji. We wrześniu 2010 roku, czyli na miesiąc przed uchwaleniem nowelizacji przepisów, refundację otrzymywało 28,5 tys. przedsiębiorców. Natomiast w lutym tego roku ich liczba spadła do 25,4 tys. osób.
– Zakładamy dalszy spadek liczby przedsiębiorców z lekkim stopniem niepełnosprawności – mówi Edyta Sieradzka
Niższe refundacje mogą też zniechęcać niepełnosprawnych do zakładania swoich firm.
– To właśnie osoby z lekkim i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, jako te bardziej mobilne, są chętne do prowadzenia działalności gospodarczej. Tym bardziej potrzebne są działania, które będą ich do tego mobilizować – mówi Mirosław Kempka, przewodniczący rady Fundacji Pomocy Osobom Niepełnosprawnym z Jaworzna.
Niższa wysokość refundowanych składek może także spowodować, że niektórzy niepełnosprawni przedsiębiorcy będą zamykać swoją działalność lub zwalniać zatrudniane osoby, aby ograniczyć koszty jej prowadzenia.

Zmiany w procedurze

W związku z nowelizacją ustawy o rehabilitacji zmieniony został także wzór wniosku, jaki składają do PFRON niepełnosprawni przedsiębiorcy. Począwszy od wniosków za czerwiec 2011 r. osoby niepełnosprawne ubiegające się o refundację składki emerytalnej i rentowej składają wniosek WN-U-G, którego wzór określa załącznik nr 1 do rozporządzenia z 22 lutego 2011 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie refundacji składek na ubezpieczenia społeczne osób niepełnosprawnych (Dz.U. nr 50, poz. 260).
PFRON podkreśla jednocześnie, że do 30 czerwca 2011 r., w odniesieniu do refundacji należnej za okresy do maja 2011 r. włącznie, wnioskodawcy mogą stosować jeszcze wzory formularzy WN-U-G określone rozporządzeniem ministra pracy i polityki społecznej z 9 stycznia 2009 r. w sprawie refundacji składek na ubezpieczenia społeczne osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2009 r. nr 8, poz. 42, z późn. zm.).
Niepełnosprawni przedsiębiorcy, którzy chcą otrzymywać zwrot składek począwszy od tych opłaconych za czerwiec 2011 r., muszą złożyć do biura funduszu m.in. wniosek WN-U-G, kserokopię dowodu osobistego oraz kopię decyzji o nadaniu NIP. Będą także zobowiązani do przedstawienia kopii aktualnego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności lub orzeczenia traktowanego na równi z tym orzeczeniem.