RPO: Poprawić dostępność świadczeń dla rodziców martwych dzieci

Rodzice dziecka, które urodziło się martwe i którego płci nie da się ustalić, nadal mają problemy z otrzymaniem skróconego urlopu macierzyńskiego, zasiłku macierzyńskiego oraz zasiłku pogrzebowego. Przyczyną jest uzależnienie takich uprawnień od przedstawienia aktu urodzenia dziecka martwego, w którym należy wskazać jego płeć. Dlatego rzecznik praw obywatelskich po raz kolejny wystąpił do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z wnioskiem o zmianę przepisów, które wprowadzają taki wymóg.

Chodzi o par. 16 pkt 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. nr 237, poz. 1412) oraz par. 9 pkt 2 rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 8 grudnia 2015 r. w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków (Dz.U. poz. 2205 ze zm.).

RPO podkreślił w piśmie, że każdy rodzic powinien mieć zagwarantowane prawo do godnego pożegnania swojego dziecka, bez względu na wiek i kondycję fizyczną, w jakiej przyszło na świat. Chociaż wprowadzono w tym zakresie odpowiednie zmiany w art. 11 ust. 5a ustawy z 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz.U. z 2015 r. poz. 2126), umożliwiające dokonanie pochówku rodzicom dzieci martwo urodzonych, których płci nie da się ustalić, to jednak pozbawia się ich jednocześnie innej pomocy. Nie tylko nie otrzymują oni żadnych świadczeń z ubezpieczenia społecznego, lecz także sami muszą ponosić koszty pochówku dziecka.

Poradnik rodzica: Wszystko, co trzeba wiedzieć o becikowym

– Jeszcze raz należy podkreślić, że bez względu na to, czy płeć dziecka martwo urodzonego da się ustalić, strata dziecka jest przeżyciem traumatycznym, i to właśnie zdarzenie powinno skłonić do udzielenia wsparcia rodzicom – zaakcentował dr Adam Bodnar, RPO.

Postuluje on ponowne rozważenie zmiany wskazanych przepisów rozporządzeń, tak aby świadczeń w nich wskazanych można było udzielać w razie przedstawienia karty zgonu dziecka (w części karty wymaganej dla administracji cmentarza nie jest konieczne oznaczenie płci). Tym samym wspomniane regulacje byłyby analogiczne do rozwiązania przyjętego w przepisach ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych.

Dotychczas resort pracy odmawiał takich zmian w prawie, uznając, że wspomniani rodzice mogliby uzyskać świadczenia, gdyby zmieniła się ustawa z 28 listopada 2014 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. poz. 1741 ze zm.).