W ramy prowadzonej w naszym kraju polityki prorodzinnej wpisują się nie tylko ulgi podatkowe, ale również świadczenia pieniężne przyznawane rodzicom. Narzędziem mającym pobudzić dzietność Polaków uczyniono także becikowe, czyli świadczenie pieniężne przyznawane z tytułu urodzenia dziecka. Choć zasady przyznawania świadczenia ulegały na przestrzeni lat wielu zmianom (np. wprowadzono próg dochodowy uprawniający do uzyskania prawa do becikowego), to niezmienna pozostała jego wysokość. W dzisiejszym poradniku przedstawimy informacje niezbędne każdemu, kto chciałby ubiegać się o zapomogę z tytułu urodzenia dziecka.

Kto może otrzymać becikowe?


Becikowe może być przyznane osobom wyraźnie wskazanym w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2015r., poz. 114).
I tak też jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka przysługuje:

  • matce lub ojcu dziecka,
  • opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka.

Czym jest becikowe i kiedy możemy je otrzymać?

Becikowe to tak naprawdę jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka. Choć mogłoby się wydawać, że prawo do niej przysługuje każdemu rodzicowi, to przepisy wprowadziły kryteria, których spełnienie pozwala uzyskać to świadczenie. Przede wszystkim becikowe może zostać przyznane tylko wtedy, gdy dziecko urodzi się żywe. Przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych jednoznacznie bowiem wskazują, że jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka przyznawana jest z tytułu urodzenia się żywego dziecka. Becikowe jest świadczeniem kierowanym wyłącznie do osób rzeczywiście potrzebujących pomocy – dlatego jednym z kryteriów przyznania becikowego jest próg dochodowy. Jednorazowa zapomoga przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1922 zł. Przyznanie świadczenia zależy więc od aktualnej sytuacji dochodowej rodziny, którą ustala się na dzień złożenia wniosku.

Uwaga! Liczbę osób w rodzinie określa się według stanu rodziny istniejącego w dniu złożenia wniosku o ustalenie prawa do przedmiotowego świadczenia. Za członka rodziny może być uznany tylko ten, kto w dacie składania wniosku należy do rodziny. Członkami rodziny są małżonkowie, rodzice dzieci, opiekun faktyczny dziecka oraz pozostające na utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25 roku życia, a także dziecko, które ukończyło 25 rok życia, legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością przysługuje świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna. Do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim ani pełnoletniego dziecka mającego własne dziecko.
Becikowe nawet po zbyt późnym zgłoszeniu się do lekarza
Becikowe nawet po zbyt późnym zgłoszeniu się do lekarza

Zobacz również

Becikowe może być przyznane pod warunkiem, że matka pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu. Obostrzenie to nie dotyczy oczywiście osób będących prawnymi lub faktycznymi opiekunami dziecka, a także osób, które przysposobiły dziecko. Pozostawanie pod opieką medyczną jest potwierdzane zaświadczeniem lekarskim lub zaświadczeniem wystawionym przez położną.

Uwaga! Becikowe nie może być przyznane, jeżeli członkowi rodziny przysługuje za granicą świadczenie z tytułu urodzenia dziecka, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej (chodzi tutaj o przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym). Tym samym rodzi się pytanie, czy o becikowe może starać się osoba mieszkająca np. w Wielkiej Brytanii. Czy wtedy można odmówić przyznania jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka? W obecnym stanie prawnym zasadniczą przesłanką uzyskania prawa do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka jest posiadanie przez wnioskodawcę obywatelstwa polskiego oraz ustalenie, że członkowi rodziny wnioskodawcy przysługuje za granicą, w tym przypadku w Wielkiej Brytanii, świadczenie z tytułu urodzenia dziecka. Jeśli tak nie jest, wnioskodawca nabywa prawo do takiego świadczenia w Polsce (zob. też wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 24 września 2009 r., sygn. akt II SA/Gd 416/09).

Kiedy należy złożyć wniosek?

Wniosek o wypłatę jednorazowej zapomogi trzeba złożyć w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka. W przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka objętego opieką prawną, opieką faktyczną albo dziecka przysposobionego, okres 12 miesięcy liczy się od dnia objęcia dziecka opieką albo przysposobienia, lecz nie później niż do ukończenia przez nie 18 roku życia.
Pamiętajmy, że wniosek złożony po terminie jest pozostawiany bez rozpoznania. Oznacza to, że wraz z niedotrzymaniem terminu przewidzianego w przepisach ustawy o świadczeniach rodzinnych wygasa prawo do otrzymania jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka.

Ile wynosi becikowe?

Przepisy prawa jednoznacznie wskazują wartość zapomogi. Wysokość becikowego to 1000 złotych na jedno dziecko. Oznacza to, że np. matce, która urodziła bliźnięta zostanie przyznane 2000 złotych. Jeżeli jednak jedno z dzieci urodziło się martwe, matka otrzyma jedynie 1000 złotych (gdyż becikowe przyznawane jest tylko z tytułu urodzenia się żywego dziecka). Świadczenie zostanie przyznane także w sytuacji, gdy dziecko umarło tuż po porodzie. Warunkiem przyznania zapomogi z tytułu urodzenia dziecka jest bowiem to, czy dziecko w chwili urodzenia się było żywe.

Wniosek o ustalenie prawa do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka i dokumenty dołączane do wniosku

Wniosek o ustalenie prawa do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka składa się, wypełniając specjalny druk. Do wniosku załącza się również:

  • skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub inny dokument stwierdzający wiek dziecka;
  • dokumenty stwierdzające wysokość dochodu rodziny;
  • odpis prawomocnego orzeczenia sądu orzekającego rozwód lub separację albo odpis zupełny lub skrócony aktu zgonu małżonka lub rodzica dziecka – w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko;
  • odpis prawomocnego postanowienia sądu orzekającego przysposobienie lub zaświadczenie sądu lub ośrodka adopcyjnego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie o przysposobienie dziecka;
  • orzeczenie sądu o powołaniu opiekuna prawnego dziecka, a także inne dokumenty (np. zaświadczenie lekarskie wystawione przez lekarza lub położną potwierdzające pozostawanie kobiety pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu) oraz oświadczenia niezbędne do ustalenia prawa do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka.

Druk wniosku oraz pozostałych dokumentów dotyczących ubiegania się o prawo do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka można dostać w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej lub pobrać ze strony internetowej.

Co w sytuacji, gdy o becikowe stara się osoba samotnie wychowująca dziecko?

W przypadku gdy o zapomogę ubiega się osoba samotnie wychowująca dziecko, np. panna, kawaler, wdowa, wdowiec, osoba pozostająca w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osoba rozwiedziona (chyba że wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem), to bez względu na to czy zostało ustalone ojcostwo lub zostały zasądzone alimenty drugi rodzic nie musi być wpisany do wniosku o becikowe. Oznacza to również, że jego dochody nie wliczają się do dochodu rodziny stanowiącego podstawę przyznania świadczenia (zob. wyrok WSA w Warszawie z dnia 3 kwietnia 2014 r., I SA/Wa 3130/13).

Podstawa prawna:
Art. 3 i 15b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2015r., poz. 114).

Natalia Szok, serwisprawa.pl