O ile jeszcze przed rokiem osoby, które pracowały krótkoterminowo, nie miały szans zostać uczestnikiem PPK, to w związku z nowelizacją przepisów, która weszła w życie w czerwcu 2022 r., sytuacja się zmieniła. Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 16 ust. 1 ustawy o pracowniczych planach kapitałowych podmiot zatrudniający zawiera umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej nie wcześniej niż po upływie 14 dni zatrudnienia i nie później niż do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin trzech miesięcy zatrudnienia, chyba że osoba zatrudniona zadeklaruje podmiotowi zatrudniającemu przed upływem tego terminu niedokonywanie wpłat do PPK albo przestanie być w stosunku do tego podmiotu zatrudniającego osobą zatrudnioną.

Nowe możliwości

Jak widać, wystarczy 14-dniowy staż w podmiocie zatrudniającym, aby móc zostać zapisanym do PPK. To oznacza, że osoby, które pracują np. miesiąc albo trzy tygodnie, mogą zostać uczestnikiem PPK, o ile pracodawca będzie chciał takie osoby do PPK zapisać.

Przykład

Zatrudnieni w okresie świątecznym
Firma zatrudnia mikołajów w okresie świątecznym. Są to osoby zatrudniane na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia, ale także B2B. Jak wygląda sytuacja mikołaja w przypadku PPK? Czy takie osoby będą obowiązkowo zapisywane do PPK, czy też nie?
Sytuacja będzie różna w zależności od podstawy zatrudnienia.
1. Umowa o pracę. Jeżeli mikołaj świadczy pracę na podstawie umowy o pracę przez co najmniej 14 dni, to pracodawca może już zawrzeć w jego imieniu i na jego rzecz umowy o prowadzenie PPK (jeżeli mikołaj jest w wieku 18‒54 lata) i dokonać wpłaty do PPK za takiego uczestnika. Wyjątkiem jest sytuacja, w której pracownik (mikołaj) złoży deklarację rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK i nie będzie aktywnym uczestnikiem programu. Co ważne, jeżeli nie będzie chciał tego zrobić w pierwszym miesiącu, to nie ma takiego obowiązku. Jednak jeżeli ta osoba ma już trzymiesięczny staż pracy, to powstanie obowiązek zapisania do PPK.
2. Umowa zlecenia. W sytuacji gdy firma zatrudnia mikołaja na umowę zlecenia na jeden lub kilka dni (mniej niż 14 dni) i jest to pierwsza umowa między nią a zleceniobiorcą w ostatnich 12 miesiącach, to bez względu na to, czy takie zlecenie jest obowiązkowo oskładkowane, czy nie, firma nie może zawrzeć w imieniu zleceniobiorcy umowy o prowadzenie PPK. W sytuacji gdy umowa jest dłuższa niż 14 dni, a także jest obowiązkowo oskładkowana, to zleceniodawca może zapisać mikołaja do PPK. Jeżeli zleceniobiorca nie jest tym zainteresowany w pierwszym miesiącu, to nie ma takiego obowiązku. Jednak jeżeli ta osoba będzie miała już trzymiesięczny staż pracy, to powstanie obowiązek zapisania do PPK. Do PPK nie zapisujemy jednak osoby, która złożyła deklarację rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK.
3. B2B. Jeżeli firma zatrudni mikołaja prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą, który wystawia za swoje usługi fakturę, nie jest zobowiązana z tego tytułu do zapisywania takiej osoby do PPK. Osoby wykonujące pracę w formie B2B nie mogą bowiem zostać uczestnikiem PPK z tego tytułu. Ustawa o PPK nie traktuje tego rodzaju świadczenia pracy jako podstawy do zawierania umowy o prowadzenie PPK.
Należy pamiętać, że osoby, które osiągnęły trzymiesięczny staż, muszą zostać zapisane do PPK najpóźniej do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym staż został osiągnięty. Warto o tym pamiętać, bo nieterminowe zawarcie umowy o prowadzenie PPK może sprowadzić na pracodawcę, zleceniodawcę bądź osobę działającą w ich imieniu kary grzywny do 1 mln zł.

Na początku 2023 r. deklaracje tracą ważność

Warto przypomnieć, że na początku 2023 r. pracodawców czeka pierwszy ponowny automatyczny zapis do PPK. Bez względu na to, kiedy tworzyli PPK, czy to było w 2019, 2020, 2021, a nawet 2022 r., jeżeli dopiero wtedy powstał podmiot zatrudniający mający obowiązek utworzenia PPK, to już w styczniu i lutym będą mieli obowiązki dotyczące PPK. Do 28 lutego 2023 r. wszystkie podmioty zatrudniające prowadzące PPK, czyli prawie 300 tys., będą miały obowiązek informacyjny w stosunku do osób, które zrezygnowały z oszczędzania w PPK. Każda osoba, która złożyła deklarację rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK (zarówno osoba, która nie została nigdy uczestnikiem PPK, jak i taka, która w PPK uczestniczyła i zrezygnowała), będzie musiała zostać poinformowana przez pracodawcę, że deklaracja traci ważność 28 lutego 2023 r., a obowiązkiem pracodawcy będzie ponowne zapisanie wszystkich osób w wieku 18–54 lata do PPK. Począwszy od wynagrodzenia wypłaconego 1 marca 2023 r., obowiązkiem pracodawców będzie naliczanie i potrącanie wpłat do PPK, a następnie przekazywanie ich do instytucji finansowej. Osoby, które nadal nie będą chciały uczestniczyć w PPK, będą mogły złożyć nową deklarację rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK od 1 marca 2023 r. Nowa deklaracja rezygnacji będzie ważna przez cztery lata, do 28 lutego 2027 r., kiedy będzie miał miejsce kolejny automatyczny zapis do PPK. ©℗
Prawie 11,5 mld zł uczestników
Dane ewidencji PPK na koniec listopada 2022 r. wskazują, że łączna wartość aktywów netto funduszy zdefiniowanej daty, w których gromadzone są środki w ramach PPK, wynosi 11,48 mld zł. W stosunku do końca października 2022 r. ich wartość wzrosła o 1,19 mld zł. Na koniec listopada było 2,83 mln aktywnych rachunków PPK. Z możliwości oszczędzania w PPK korzysta obecnie 2,5 mln osób, co oznacza, że część z nich może mieć więcej niż jeden rachunek, np. z poprzedniego miejsca pracy. Na koniec listopada 295,78 tys. pracodawców oferowało PPK. Średnia wieku uczestników PPK wynosi obecnie 39 lat, niespełna 22 proc. stanowią osoby w wieku 18–29 lat, ponad 71 proc. to osoby w wieku 30–54 lata, a ponad 7 proc. to osoby w wieku co najmniej 55 lat i więcej. Prawie 95 proc. osób, które oszczędzają w PPK, stanowią Polacy (2,373 mln), 73 tys. to osoby narodowości ukraińskiej, 8,96 tys. ‒ białoruskiej, a 2,59 tys. ‒ indyjskiej. ©℗
Podstawa prawna
•art. 16 ust. 1 ustawy z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1342; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1079)