Emerytury i renty w dotychczas obowiązującym stanie prawnym rosły raz do roku o wskaźnik waloryzacji, który uzależniony był od poziomu średniorocznej inflacji oraz od realnego wzrostu płac. Zgodnie z rządowym projektem zmian od 1 marca 2012 r. ogólna pula środków przeznaczonych na waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych zostanie podzielona po równo na wszystkich uprawnionych. W efekcie w 2012 r. świadczenia zostaną podwyższone o kwotę 68 zł.

Zyskają najbiedniejsi

Do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zostaną wpisane wysokości najniższych obowiązujących świadczeń. W przedstawionym przez rząd projekcie są one równe obecnie obowiązującej kwocie emerytur i rent. Od 1 marca 2013 r. będą rosnąć o kwotę wskazaną w ustawie budżetowej na dany rok. Natomiast w 2012 roku waloryzacja odbędzie się poprzez podwyższenie świadczeń o wskazaną w nowelizacji kwotę, czyli o 68 zł. Tym samym im niższe świadczenie, tym bardziej opłacalna waloryzacja kwotowa.
Zgodnie z projektem nowelizacji w 2012 roku zostaną podwyższone:
● emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy (w tym renta szkoleniowa), renty rodzinne;
● emerytury rolnicze, renty rolnicze z tytułu niezdolności do pracy, rolnicze renty szkoleniowe, renty rodzinne, emerytury i renty z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin;
● świadczenia i zasiłki przedemerytalne;
● renty z tytułu niezdolności do pracy, szkoleniowe, rodzinne, przyznane w związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową (również świadczenia przyznane w związku z wypadkiem w szczególnych okolicznościach);
● renta socjalna;
● emerytury wojskowe i policyjne, wojskowe i policyjne renty inwalidzkie oraz wojskowe i policyjne renty rodzinne (świadczenia policyjne należne funkcjonariuszom Policji, ABW, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, CBA, Straży Granicznej, BOR, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej);
● emerytury pomostowe;
● nauczycielskie świadczenia kompensacyjne;
● okresowe emerytury kapitałowe (przy czym jeżeli emerytura kapitałowa przysługuje łącznie z emeryturą z FUS, każde z tych świadczeń podwyższa się równo o połowę kwoty waloryzacji).
Kwotowej waloryzacji mają podlegać nie tylko świadczenia, ale również dodatki do nich. Ustawa nowelizująca wskazuje nowe ich kwoty, które mają obowiązywać od 1 marca 2012 r. Kwoty dodatków w projekcie ustalono na wyższym, iż obecnie, poziomie. Ale dopiero w 2013 roku po raz pierwszy będą zwaloryzowane (kwota zostanie określona w ustawie budżetowej na rok, w którym dokonywana będzie waloryzacja).

Świadczenie w ustawie

Emerytura podstawowa, w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, wynosi obecnie równowartość najniższego świadczenia określonego w przepisach emerytalnych. Zgodnie z rządowym projektem jej wysokość będzie zapisana w ustawie budżetowej na dany rok. Oznacza to, że zostanie zerwana bezpośrednia zależność pomiędzy kwotą najniższej emerytury z ZUS oraz emerytury podstawowej, której wysokość wpływa na świadczenia w rolniczym systemie ubezpieczeniowym (KRUS).
Ustalając kwotę emerytury podstawowej każdorocznie w ustawie budżetowej, projekt daje możliwość bezpośredniego wpływania przez rząd nie tylko na wysokość świadczeń rolniczych, ale również na kwoty składek, które należne są z tytułu ubezpieczenia emerytalno-rentowego rolników. Podstawowa miesięczna składka wynosi bowiem 10 proc. emerytury podstawowej. Dodatkowe składki emerytalno-rentowe rolników posiadających większe gospodarstwa również są wyrażone w stosunku procentowym do kwoty emerytury podstawowej. Od marca będzie wynosić 796 zł.

Bez konsultacji

Po wejściu w życie projektowanej ustawy zniesiony zostanie proces negocjacji w ramach komisji trójstronnej do spraw społeczno-gospodarczych, który obowiązywał dotychczas przy ustalaniu wskaźnika waloryzacji. Co prawda w ostatnich latach nie udawało się wypracować wskaźnika waloryzacji w toku negocjacji z partnerami społecznymi, niemniej głos partnerów w komisji trójstronnej – przynajmniej jako głos opiniujący – musiał być dotychczas brany pod uwagę przy ustalaniu wysokości waloryzacji. Zgodnie z projektem zmian o kwocie waloryzacji rent i emerytur będzie jednostronnie decydować rząd.
Najniższe świadczenia przed i po marcowej waloryzacji:
do 29 lutego 2012 r. od 1 marca 2012 r.
emerytura 728,18 zł 796,18 zł
renta rodzinna 728,18 zł 796,18 zł
renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy 728,18 zł 796,18 zł
renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy 560,13 zł 628,13 zł
renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową i renta rodzinna wypadkowa 873,82 zł 955,42 zł
renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową 672,16 zł 753,76
Nowe wysokości dodatków w porównaniu z obecnie obowiązującymi:
do 29 lutego 2012 r. Od 1 marca 2012 r.
dodatek pielęgnacyjny, za tajne nauczanie 186,71 zł 195,67 zł
dodatek dla sieroty zupełnej 350,94 zł 368,00 zł
dodatek kombatancki, świadczenie w wysokości dodatku kombatanckiego 186,71 zł 195,67 zł
świadczenie pieniężne dla żołnierzy zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianych w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach wydobywania rud uranu i batalionach budowlanych – w zależności od liczby pełnych miesięcy trwania pracy od 9,36 zł do 186,71 zł od 9,81 zł do 195,67 zł
świadczenie pieniężne przysługujące osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR – w zależności od liczby pełnych miesięcy trwania pracy od 9,36 zł do 186,71 zł od 9,81 zł do 195,67 zł