Po zmianie siedziby zakładu pracy okazało się, że na nowej powierzchni właściciel budynku nie zapewnił pomieszczeń higieniczno-sanitarnych dla osób niepełnosprawnych. Co prawda obecnie nie zatrudniamy takich pracowników, jednakże gdyby taka osoba podjęła u nas pracę, miałaby utrudnione możliwości korzystania z odpowiednio przystosowanych pomieszczeń. Kto zgodnie z przepisami ponosi odpowiedzialność za zapewnienie takich pomieszczeń: pracodawca czy właściciel/zarządca danej nieruchomości?

Co do zasady obowiązek zapewnienia pomieszczeń higieniczno-sanitarnych na zasadach określonych w przepisach bhp spoczywa zawsze na pracodawcy zatrudniającym pracowników. Taka powinność wynika wprost z art. 233 kodeksu pracy. W myśl tego przepisu pracodawca ma zapewnić pracownikom odpowiednie urządzenia higieniczno-sanitarne oraz niezbędne środki higieny osobistej.

Wymogi bhp…

Obowiązki pracodawcy zostały uszczegółowione w rozporządzeniu w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Wynika z niego, że pracodawca musi zapewnić pracownikom pomieszczenia i urządzenia higieniczno-sanitarne (m.in. szatnie, umywalnie, pomieszczenia z natryskami i właśnie ustępy), których rodzaj, liczba i wielkość powinny być dostosowane do liczby zatrudnionych pracowników, stosowanych technologii i rodzajów pracy oraz warunków, w jakich ta praca jest wykonywana. Szczegółowe wymagania dla takich pomieszczeń zostały określone w załączniku nr 3 do tego rozporządzenia, a wynika z nich m.in., że pomieszczenia ustępów:
Opiekun osoby niepełnosprawnej powinien łączyć świadczenie z pracą
Opiekun osoby niepełnosprawnej powinien łączyć świadczenie z pracą

Zobacz również
  • powinny być zlokalizowane w odległości nie większej niż 75 m od stanowiska pracy, przy czym odległość ta może być większa dla pracowników pracujących stale na otwartej przestrzeni, lecz nie powinna przekraczać 125 m od najdalszego stanowiska pracy;
  • powinny być urządzone na każdej kondygnacji budynku – jeśli jednak na kondygnacji pracuje mniej niż 10 osób, ustępy mogą znajdować się nie dalej niż na sąsiedniej kondygnacji;
  • na każdych 30 mężczyzn zatrudnionych na jednej zmianie powinna przypadać co najmniej jedna miska ustępowa i jeden pisuar, lecz nie mniej niż jedna miska i jeden pisuar przy mniejszej liczbie zatrudnionych, natomiast na każde 20 kobiet zatrudnionych na jednej zmianie powinna przypadać jedna miska ustępowa, lecz nie mniej niż jedna miska przy mniejszej liczbie zatrudnionych.

…i techniczno-budowlane

Ponadto urządzenia higieniczno-sanitarne oraz dojścia do nich – zgodnie z rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów bhp – pracodawca powinien dostosować do potrzeb i możliwości pracowników niepełnosprawnych (oczywiście obowiązek ten aktualizuje się w chwili zatrudnienia takiej osoby). Należy to zrobić zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi, zawartymi w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Określają one wymagania dla pomieszczeń higieniczno-sanitarnych dla osób niepełnosprawnych. Wskazują, że w budynku, na kondygnacjach dostępnych dla osób niepełnosprawnych, co najmniej jedno z ogólnodostępnych pomieszczeń higieniczno-sanitarnych powinno być przystosowane dla tych osób przez:
1) zapewnienie przestrzeni manewrowej o wymiarach co najmniej 1,5 m x 1,5 m,
2) stosowanie w tych pomieszczeniach i na trasie dojazdu do nich drzwi bez progów,
3) zainstalowanie odpowiednio przystosowanej, co najmniej jednej miski ustępowej i umywalki, a także jednego natrysku, jeżeli ze względu na przeznaczenie przewiduje się w budynku takie urządzenia,
4) zainstalowanie uchwytów ułatwiających korzystanie z urządzeń higieniczno-sanitarnych. Przepisy dopuszczają również stosowanie pojedynczego ustępu dla osób niepełnosprawnych bez przedsionka oddzielającego od komunikacji ogólnej.
Przepisy o lokalizacji placówek dla niepełnosprawnych powinny być elastyczniejsze
Przepisy o lokalizacji placówek dla niepełnosprawnych powinny być elastyczniejsze

Zobacz również
Mimo że w większości przypadków za wszystkie kwestie techniczno-budowlane związane z danym obiektem odpowiada jego właściciel, zarządca lub użytkownik (według zapisów umownych), to jednak w omawianym przypadku, bez względu na to, co strony umowy najmu danej powierzchni ustaliły między sobą, za sprawy bhp odpowiada pracodawca. Po ewentualnej kontroli organów nadzoru nad warunkami pracy będzie on rozliczany za stwierdzone nieprawidłowości w tym zakresie.
Podstawa prawna
Art. 233 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 917 ze zm.).
Par. 111 oraz par. 5 załącznika nr 3 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.).
Par. 86 rozporządzenia ministra infrastruktury z 12 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1422 ze zm.).