Jest dużo lepiej niż jeszcze dekadę temu. A jednak wciąż co druga rodząca doświadcza ze strony białego personelu przemocy, nadużyć lub niedopełnienia procedur

Takie wnioski płyną z raportu Fundacji Rodzić po Ludzku, która zebrała doświadczenia prawie 10 tys. kobiet rodzących w okresie od stycznia 2017 r. do lutego 2018 r. Niemal 17 proc. z nich doświadczyło przemocy słownej i fizycznej, takiej jak: szantażowanie, wyśmiewanie, groźby, krzyki, niestosowne komentarze, szturchanie, rozkładanie na siłę nóg przy parciu, przywiązywanie do łóżka porodowego. Problemem są także czynności wykonywane bez zgody pacjentek – m.in. dokarmianie noworodka mlekiem modyfikowanym czy dopuszczenie na salę porodową studentów.

– Mamy XXI w., tymczasem wiele kobiet nadal doświadcza złego traktowania, lekceważenia oraz obraźliwych zachowań ze strony personelu medycznego – mówi Joanna Pietrusiewicz, szefowa Fundacji Rodzić po Ludzku. Jednak podkreśla, że nastąpiły też widoczne zmiany na plus: coraz powszechniejszy jest poród aktywny, w pojedynczej sali, z bliską osobą, nie rozdziela się już matki z dzieckiem, a najbliżsi mogą ich odwiedzać w szpitalu. Wiele z tych procedur stało się oczywistością. Rosną też jednak oczekiwania rodzących.

W resorcie zdrowia kończą się prace nad nowymi standardami okołoporodowymi. Zdaniem ekspertów kierunek zmian jest dobry, ale największym problemem pozostaje wyegzekwowanie, by normy były przestrzegane

„I tak pani nie urodzi, co wy tam możecie wiedzieć, to ja jestem położną”. „Jak można nie wiedzieć, jak karmić dziecko? Każda matka to wie. Każdy ssak to potrafi” – to przykładowe komentarze kierowane przez personel medyczny do rodzących kobiet. Znalazły się one w nowym raporcie Fundacji Rodzić po Ludzku, która wzięła pod lupę sytuację na salach porodowych w latach 2017 i 2018.
Z monitoringu wynika, że brak szacunku to jeden z problemów, na które skarżyły się rodzące. Według autorów raportu w niektórych sytuacjach personel odwoływał się do swojego doświadczenia i wykształcenia, by wykazać kobiecie niewiedzę i brak kwalifikacji do oceny sytuacji. Badane odbierały to jako sposób na wywyższanie się personelu, a jednocześnie poniżenie pacjentek.
Od 2012 r. obowiązują w Polsce standardy okołoporodowe. W jasny i czytelny sposób opisują one prawa pacjentek. To m.in. prawo do znieczulenia, wyboru pozycji przy porodzie, traktowania z szacunkiem czy też przyjaznej komunikacji. Jak podkreśla Joanna Pietrusiewicz, szefowa FRpL, realizacja standardów oraz opieka przed porodem i po nim mają wpływ na decyzję o kolejnym dziecku.
Po analizie okazuje się, że opisane przez resort zdrowia standardy w wielu szpitalach są nadal teorią.
Jednym z ważniejszych celów standardów opieki okołoporodowej jest obniżenie medykalizacji porodu. Jednak prawie wszystkie ankietowane (90 proc.) miały w szpitalu założone wkłucie do żyły obwodowej. Niemal 15 proc. wspomina badanie ginekologiczne na izbie przyjęć jako wyjątkowo bolesne i nieprzyjemne.
Pomimo wprowadzenia standardów niemal 40 proc. ankietowanych nie mogło wybrać pozycji przy porodzie. Także wsparcie kobiet po porodzie jest niezadowalające. Chodzi szczególnie o pomoc przy karmieniu piersią. Co czwarta badana oceniała je jako średnie, a co trzecia – złe albo bardzo złe.
ikona lupy />
Warunki porodowe w Polsce / Dziennik Gazeta Prawna
Oceny różnią się w zależności od rodzaju szpitala. Im wyższy stopień referencyjności (placówka bardziej wyspecjalizowana), tym bardziej profesjonalna opieka medyczna. Towarzyszy temu jednak o wiele gorsze traktowanie ze strony personelu. W szpitalach niższego stopnia referencyjności lekarze i pielęgniarki byli mili. Kulał za to profesjonalizm.
Autorzy raportu wskazują, że choć jest zdecydowanie lepiej niż w 2006 r., kiedy fundacja prowadziła poprzedni tak szeroko zakrojony monitoring sytuacji rodzących, to ich oczekiwania rosną. Dziś liczą one na uregulowanie w opiece okołoporodowej kwestii znieczulenia zewnątrzoponowego dostępnego na życzenie, przyjmowania porodu w pozycjach innych niż leżąca, profesjonalnego wsparcia w karmieniu piersią. Chcą też możliwości decydowania rodziców o pierwszej kąpieli czy o badaniach.
Fundacja zaleca edukację przyszłych matek – by miały świadomość tego, co już mogą egzekwować.
Według resortu zdrowia trwają prace nad przygotowaniem nowych standardów. Będą one obowiązywać od następnego roku. Oprócz opisu przysługujących badań, które wykonuje się w ciąży, znajdą się tam m.in. wskazania, aby rodzące kobiety i ich potrzeby traktować z należytym szacunkiem.