Możliwość wykorzystania pieniędzy z zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON) na ratowanie miejsc pracy może okazać się martwym przepisem. Jego stosowanie budzi bowiem wiele wątpliwości i pytań wśród pracodawców, na które brak jest odpowiedzi.
Chodzi o art. 68gd, dodany do ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 426 ze zm.) na mocy ustawy o tarczy antykryzysowej. Zgodnie z nim firma mająca ZFRON może wykorzystać do 20 proc. jego środków na: utrzymanie zagrożonych likwidacją miejsc pracy osób z dysfunkcjami zdrowotnymi, na wynagrodzenia lub pomoc bytową, a także na inne wydatki niezbędne do zachowania ciągłości działalności i zatrudnienia oraz rehabilitacji podwładnych. Środki funduszu można przeznaczać na wspomniane cele od 8 marca br. do upłynięcia sześciu miesięcy od odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub epidemii, pod warunkiem że pracodawca uzyska na to zgodę Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Musi o nią wystąpić nie później niż do ostatniego dnia piątego miesiąca po zakończeniu stanu zagrożenia epidemicznego lub epidemii.
Problem w tym, że art. 68gd jest bardzo ogólnikowy i budzi wiele wątpliwości interpretacyjnych. Kwestia ich wyjaśnienia jest o tyle istotna, że złe wydatkowanie pieniędzy będzie skutkować koniecznością ich zwrotu na konto ZFRON oraz zapłacenia kary finansowej do PFRON. I tak na przykład nie wiadomo, jak ma wyglądać procedura uzyskiwania zgody ze strony funduszu, czy potrzebne będą do tego wniosek i dodatkowe dokumenty oraz jakie będą kryteria rozpatrywania wniosków.
Fundusz rehabilitacji uratuje miejsca pracy
Fundusz rehabilitacji uratuje miejsca pracy

Zobacz również
– Przepisy nie przewidują, w jakim trybie będzie wydawana zgoda, a co gorsza w jakim terminie to nastąpi. Może się okazać, że pracodawca pokryje jakiś wydatek z puli 20 proc., wystąpi do PFRON o zgodę, a po kilku miesiącach dowie się, że jej nie uzyska. Nie jest też jasne, czy będzie mógł się od niekorzystnego rozstrzygnięcia odwołać – mówi Krzysztof Kosiński, wiceprezes Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych.
Kolejne ważne pytanie dotyczy tego, na jaki dzień należy ustalić wartość 20 proc. pieniędzy ZFRON, skoro jest on co miesiąc zasilany kolejnymi wpłatami. Ponadto w związku z tym, że cała pula środków funduszu jest dzielona na trzy części (pomoc indywidualna, indywidualne programy rehabilitacji oraz tzw. duży ZFRON, z którego są finansowane pozostałe wydatki), pracodawcy nie wiedzą, czy te 20 proc. mają liczyć od całości, czy tylko od jednej z wydzielonych części.
– Następna niewiadoma dotyczy tego, jak często firmy mogą korzystać z tego instrumentu. Czy jest to pomoc jednorazowa i pracodawca powinien we wniosku wskazać wszystkie wydatki, które chce ponieść z puli 20 proc., czy będzie mógł to robić w kolejnych miesiącach, gdy na konto ZFRON będą wpływać nowe środki – wskazuje Edyta Sieradzka, wiceprezes Ogólnopolskiej Bazy Pracodawców Osób Niepełnosprawnych.
Wreszcie firmy zastanawiają się, czy pieniądze funduszu wydane na któreś z trzech celów wymienionych w art. 68gd będą traktowane jako pomoc de minimis, a jeśli tak, to które, oraz do kogo mają występować o wydanie zaświadczenia o uznanie wydatku za pomoc de minimis.
Póki co te wszystkie wątpliwości pozostają bez odpowiedzi ze strony Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych oraz PFRON. Wprawdzie na stronie internetowej funduszu umieszczony został komunikat z wytycznymi dotyczącymi nowych przepisów wprowadzonych do ustawy o rehabilitacji oraz innych regulacji zawartych w tarczy antykryzysowej, ale nie ma w nim w ogóle żadnych wyjaśnień odnoszących się do zmian w ZFRON.
– Pracodawcy naprawdę chcą korzystać z art. 68gd, ale po prostu się tego obawiają. Zbyt wiele jest pytań, na które próżno jest szukać odpowiedzi w przepisach, a ewentualne konsekwencje są zbyt poważne, aby ryzykować w sytuacji, gdy nie mogą doczekać się jakichkolwiek informacji – podkreśla Edyta Sieradzka.
Krzysztof Kosiński dodaje, że przedsiębiorcy liczą na to, że w najbliższym czasie takie instrukcje oraz procedura postępowania przy wydatkowaniu 20 proc. ZFRON jednak ukażą się na stronie funduszu. Bez tego nowy instrument wsparcia może stać się pomocą tylko na papierze.