Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje na urlopie wychowawczym

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje wyłącznie w przypadku rezygnacji z zatrudnienia, a nie czasowego zaprzestania wykonywania pracy na skutek udzielenia rodzicowi urlopu wychowawczego.

Tak stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Olsztynie. Rozpatrywał on skargę dotyczącą matki, której gmina odmówiła przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Samorząd powołał się przy tym na treść art. 17 ust. 1 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 111). Zgodnie z nim świadczenie pielęgnacyjne przysługuje matce lub ojcu, jeśli rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem. Z kolei w zawartej w art. 3 pkt 22 definicji, czym jest zatrudnienie, wymienione jest m.in. wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy. W związku z tym, że kobieta wprawdzie przebywa na urlopie wychowawczym, ale pozostaje w zatrudnieniu, to wsparcie za opiekę jej nie przysługuje.

Matka odwołała się od tej decyzji, zarzucając gminie błędną wykładnię przepisów, ale Samorządowe Kolegium Odwoławcze (SKO) utrzymało ją w mocy. Organ wskazał, że korzystanie z uprawnień pracowniczych, do jakich należy urlop, jest faktycznym niewykonywaniem pracy zarobkowej, przy czym nie oznacza to, że przebywający na nim pracownik rezygnuje z zatrudnienia.

Na rozstrzygnięcie kolegium matka złożyła skargę do sądu. Jej zdaniem rzeczywistą intencją ustawodawcy było przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego osobom, które same pozbawiają się dochodu – albo poprzez całkowitą rezygnację z zatrudnienia, czyli rozwiązanie umowy o pracę, albo tylko z zarabiania pieniędzy, czyli świadczenia pracy za pieniądze, jak ma to miejsce w przypadku osób przebywających na urlopie wychowawczym.

Sąd nie uwzględnił jednak tej argumentacji i oddalił skargę. Podkreślił, że kwestią sporną w sprawie jest to, czy osoba korzystająca z urlopu wychowawczego może być uznana za niepodejmującą lub rezygnującą z zatrudnienia. Kluczowe znaczenie dla jego rozstrzygnięcia ma zaś art. 3 pkt 22 ustawy, który definiuje zatrudnienie lub wykonywanie innej pracy zarobkowej, z określonymi stosunkami prawnymi, a nie okolicznościami faktycznymi, jak chciałaby skarżąca. Jednocześnie WSA powołał się na orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego (I OSK 572/16 i I OSK 1703/15), z którego wynika, że nie sposób uznać, aby osoba będąca na urlopie wychowawczym spełniała przesłankę rezygnacji z pracy. Powoduje on bowiem jedynie czasowe zawieszenie obowiązku świadczenia pracy, a jego celem jest stworzenie korzystnych warunków do zajmowania się dzieckiem. Co istotne, z urlopu wychowawczego może skorzystać jedynie osoba ze statusem pracownika, jest to więc prawo ściśle związanie z pozostawaniem w stosunku pracy. Ponadto w ocenie sądu tylko od decyzji matki zależało, czy zrezygnuje z wykonywania pracy, co umożliwi jej ubieganie się o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego, czy będzie nadal pozostawać w zatrudnieniu. Skarżąca takiego wyboru dokonała i skoro postanowiła, że będzie przebywać na urlopie wychowawczym, to wsparcie za opiekę nie może być jej przyznane.