Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Nie przysługuje. Kodeks pracy przewiduje, że pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy lub zachorował na chorobę zawodową, przysługują świadczenia z ubezpieczenia społecznego określone w odrębnych przepisach. Te odrębne przepisy to m.in. ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (dalej: ustawa wypadkowa). Zgodnie z art. 13 ust. 1 tej ustawy członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, przysługuje jednorazowe odszkodowanie. Członkami rodziny uprawnionymi do odszkodowania są m.in. małżonek oraz dzieci.
W przypadku dzieci (własnych i przysposobionych) warunkiem uzyskania prawa do jednorazowego odszkodowania jest konieczność spełnienia warunków do uzyskania renty rodzinnej co najmniej w chwili śmierci ubezpieczonego lub rencisty. Jeśli dzieci nie spełniły tego warunku, nie nabywają prawa do jednorazowego odszkodowania po ojcu. Niestety nie nabędą go również w drodze dziedziczenia.
Powołany przepis nie może być bowiem rozumiany jako określający szczególne następstwo prawne po zmarłym członku rodziny, który był uprawniony do jednorazowego odszkodowania pieniężnego. Nie reguluje on sukcesji prawa do odszkodowania, lecz jedynie krąg osób uprawnionych do otrzymania takiego odszkodowania.
Zasadą prawa cywilnego jest, że generalnie prawa i obowiązki zmarłego przechodzą z chwilą śmierci na spadkobierców. Zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie przyjmuje się, że dziedziczeniu podlegają jedynie prawa i obowiązki o charakterze cywilnoprawnym. Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. Dziedziczenie nie obejmuje więc praw i obowiązków publicznoprawnych, które dla przejścia na inne podmioty wymagają wyraźnej podstawy prawnej.
W aktualnym stanie prawnym nie budzi wątpliwości, że jednorazowe odszkodowanie jest świadczeniem z ubezpieczenia społecznego, a nie świadczeniem ze stosunku pracy. Wskazuje na to treść art. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w myśl którego ubezpieczenie społeczne obejmuje także ubezpieczenie wypadkowe. Wynika z tego, że prawo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, a więc także prawo do jednorazowego odszkodowania z ubezpieczenia wypadkowego, nie ma charakteru cywilnoprawnego, wobec czego nie podlega dziedziczeniu na podstawie art. 922 par. 1 kodeksu cywilnego.
Przejście takiego prawa na inne osoby jest możliwe tylko wtedy, gdy istnieje do tego wyraźna podstawa prawna w przepisach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Jak przyjął Sąd Najwyższy w wyroku z 7 marca 2017 r., sygn. akt III UK 88/16, taką podstawą mógłby być, stosowany odpowiednio, art. 136 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Zgodnie z nim w razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o konkretne świadczenie, świadczenie to należne jej do dnia śmierci wypłaca się w pierwszej kolejności małżonkowi, dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, i te osoby mają prawo do udziału w dalszym prowadzeniu postępowania o świadczenie, nieukończonego wskutek śmierci osoby, która o nie wystąpiła. Skoro jednak zmarła żona poszkodowanego nie złożyła wniosku o przyznanie jej prawa do jednorazowego odszkodowania, jej córki nie mogą się domagać wypłaty na podstawie powołanego przepisu.
Podstawa prawna
Art. 13 ust. 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1773 ze zm.).
Art. 136 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.).
Art. 922 par. 2 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.).
Art. 2371 par. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 108 zm.).
