Prof. Irena Lipowicz zdecydowała się na wystąpienie do Władysława Kosiniaka-Kamysza, ministra pracy i polityki społecznej, ze względu na skargi osób, którym odmówiono przyznania jednego z trzech świadczeń przysługujących za sprawowanie opieki nad niepełnosprawnym krewnym. Powód odrzucenia wniosku o wsparcie zawsze jest ten sam – zostało ono już przyznane innemu członkowi rodziny, który zajmuje się krewnym w gospodarstwie domowym lub poza nim.
RPO podaje przykład osoby, która ma przyznane świadczenie pielęgnacyjne ze względu na opiekę nad niepełnosprawnym dzieckiem. W efekcie jej małżonek, który zajmuje się swoim rodzicem z dysfunkcją zdrowotną, nie może otrzymywać na niego zasiłku dla opiekuna.
– W takim przypadku nie ma też prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego – wskazuje Eliza Dygas, kierownik działu świadczeń rodzinnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Płocku.
Rolnik z zasiłkiem na niepełnosprawnego traci prawo do emerytury

Zobacz również
Brak możliwości kumulowania wsparcia związanego z opieką wynika z przepisów ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114) oraz ustawy z 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłku dla opiekuna (Dz.U. poz. 567).
Co więcej, zabraniają one łączenia jednego z świadczeń opiekuńczych z dodatkiem do zasiłku rodzinnego z tytułu zajmowania się dzieckiem na urlopie wychowawczym. To oznacza, że małżonek rodzica, który korzysta z tej formy wsparcia, nie może otrzymywać np. specjalnego zasiłku opiekuńczego na niepełnosprawną matkę lub ojca.
RPO przypomina, że 18 listopada 2014 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z prawem art. 17 ust. 5 pkt 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych w zakresie, w jakim uniemożliwia przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego rodzicowi niepełnosprawnego dziecka, jeżeli drugi z nich otrzymuje już taką pomoc na innego potomka (sygn. akt SK 7/11). Trybunał, uzasadniając wyrok, wskazał m.in., że ograniczenie w liczbie przyznawanych świadczeń narusza konstytucyjny obowiązek konieczności wsparcia osób i rodzin w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych. Zdaniem rzecznik te zastrzeżenia są aktualne również w odniesieniu do tych przepisów, które zakazują łączenia świadczenia pielęgnacyjnego z innymi formami wsparcia. RPO podkreśla, że takie ograniczenia stwarzają zagrożenia dla prawidłowego funkcjonowania rodziny i małżeństwa.
Ta sytuacja ma się zmienić. Resort pracy pracuje już nad nowelizacją ustawy o świadczeniach rodzinnych. Nowe przepisy pozwolą na uzyskiwanie wsparcia przez oboje opiekunów niepełnosprawnych.
105 tys. osób otrzymuje świadczenie pielęgnacyjne