Pytanie prawne w tej sprawie złożył do TK Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu. Trafiła do niego skarga osoby, której po wygaśnięciu od 1 lipca 2013 r. świadczenia pielęgnacyjnego gmina odmówiła przyznania specjalnego zasiłku opiekuńczego. Jako powód wskazała niespełnienie warunku wymagającego rezygnacji z pracy przez osobę sprawującą opiekę nad niepełnosprawnym krewnym. Skarżąca przed uzyskaniem świadczenia pielęgnacyjnego była bowiem przez kilka lat bezrobotna.
Jak uzyskać zasiłek opiekuńczy lub świadczenie pielęgnacyjne
Jak uzyskać zasiłek opiekuńczy lub świadczenie pielęgnacyjne

Zobacz również
WSA w Poznaniu uznał, że ograniczenie prawa do pomocy osobom, które nie podejmują pracy ze względu na opiekę, narusza konstytucyjne zasady równości oraz zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa. Tych zarzutów nie podzielił jednak trybunał. Stwierdził, że w tej sprawie doszło do kumulacji przesłanek uzasadniających umorzenie postępowania.
TK podkreślił, że problem, przed którym stanął WSA, był w rzeczywistości związany z przepisami, które powodowały wygaśnięcie z mocy prawa decyzji gmin przyznających świadczenia pielęgnacyjne. Ta kwestia została zaś przez trybunał rozstrzygnięta w wyroku z 5 grudnia 2013 r. (sygn. akt K 27/13). Sędziowie uznali, że utrata świadczeń przez opiekunów była niezgodna z ustawą zasadniczą. W konsekwencji Sejm uchwalił ustawę z 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz.U. poz. 567), która przywracała im bieżącą oraz zaległą pomoc.

5,9 tys. osób otrzymywało w 2013 r. specjalny zasiłek opiekuńczy

Jednocześnie w tym samym akcie prawnym została też dokonana nowelizacja art. 16 ust. 1 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. poz. 1456 ze zm.), który był przedmiotem pytania prawnego WSA w Poznaniu. Przepis ten został zmieniony w taki sposób, że specjalny zasiłek opiekuńczy będą mogły otrzymać osoby nie tylko rezygnujące, ale też pozostające bez pracy. Tyle że na ubieganie się o pomoc muszą poczekać, bo zmiana tego przepisu wejdzie w życie dopiero od 1 stycznia 2015 r.
– Rozstrzygnięcie TK miałoby znaczenie dla osób, które wcześniej nie otrzymywały świadczenia pielęgnacyjnego, a złożyły wniosek o specjalny zasiłek opiekuńczy. Ewentualna niekonstytucyjność przepisów spowodowałaby, że mogliby uzyskać zaległą pomoc. Bez tego jeszcze przez kilka miesięcy nie przysługuje im wsparcie za opiekę – mówi Natalia Siekierka, zastępca kierownika działu świadczeń Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej we Wrocławiu.
ORZECZNICTWO
Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 17 lipca 2014 r., sygn. akt P 1/14.