Prawo do świadczeń z pomocy społecznej przysługuje przede wszystkim osobom, których dochody nie przekraczają kryterium wynoszącego 477 zł dla osoby samotnej oraz 351 zł dla rodziny.
Przepisy umożliwiają jednak gminom przyznawanie osobom potrzebującym pomocy, których dochody są wyższe, specjalnego zasiłku celowego. Ma to miejsce w szczególnie uzasadnionych przypadkach, przy czym ustawa nie precyzuje, jakie sytuacje mieszczą się pod tym pojęciem. Ośrodek pomocy społecznej musi indywidualnie potraktować każdy przypadek i ocenić, czy istnieją uzasadnione przesłanki do przyznania świadczenia. W tym celu pracownik socjalny przeprowadza wywiad środowiskowy ustalający, w jakiej sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej jest osoba składająca wniosek i jakie wyjątkowe okoliczności przemawiają za tym, aby otrzymała zasiłek.
Trzeba też pamiętać, że specjalny zasiłek celowy tak jak inne świadczenia z pomocy społecznej może być udzielony na zaspokojenie tylko niezbędnych potrzeb bytowych, np. zakup leków, opału na zimę. Nie może więc być przeznaczony na przykład na pokrycie zaległych opłat czynszowych za mieszkanie, jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 12 maja (I OSK 1911/10). Zasiłek ten nie może być traktowany jako stałe źródło dochodu. Gmina nie ma też obowiązku przyznać świadczenia każdej osobie składającej wniosek, bo uznaniowy charakter decyzji dotyczy rozstrzygnięcia co do samego udzielenia tej formy pomocy, jak i jej wysokości. Kwota zasiłku nie może przekraczać odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny.
not. MT
Podstawa prawna
Art. 41 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 175, poz. 1362 z późn. zm.).